همه خواص درمانی و دارویی شیرخشت در طب سنتی

خواص شیرخشت،عطار ایرانی

شیرخشت:manna

شیرخشت شیره درخت زبان گنجشک weilly ith است با نام علمی Franxinux riyun که در اثر نیش زدن حشره مخصوص و یا شکاف دادن تنه درخت به خارج ترشح می شود.
زبان گنجشک درختی است که ارتفاع آن به حدود ۶ متر می رسد، پوست تنه آن صاف و خاکستری و برگ های آن متقابل، دندانه دار و به رنگ سبز روشن می باشد. گل های این درخت به صورت مجتمع و سفید رنگ در انتهای شاخه ها ظاهر می شود.
میوه آن باریک و دراز و در انتهای آن زبانه ای کوچک و نازکی قرار دارد.
زبان گنجشک بومی جنوب ایتالیا و مناطق مدیترانه ای است، درخت زبان گنجشک در ایران نیز کاشته می شود. برای به دست آوردن شیر خشت، در اواسط تابستان یک شکاف عرضی عمیق در تنه درخت ایجاد کرده و هر روزه شکاف دیگری بالای آن تولید می کنند و تکه چوب نازکی در داخل این شکاف قرار می دهند تا شیره ای که از درخت خارج می شود روی آن سفت شود. مقدار شیرخشتی که از هر درخت به دست می آید معمولا حدود نیم کیلوگرم در سال است. و طعم شیرخشت به دست آمده در ابتدا شیرین است ولی کم کم تلخ می شود.

شیرخشت به سه نوع به بازار عرضه می شود:
۱) شیرخشت اشکی: که به صورت تیغه ای یا شیاردار و قطعات باریکی می باشد. رنگ آن سفید و طعم آن شیرین و کمتر از انواع دیگر تهوع آور است. این نوع مرغوب ترین شیرخشت به حساب می آید و به نام شیرخشت سیسیلی معروف است.
۲) شیرخشت تخته ای و نرم: که به رنگ زرد یا زرد مایل به قهوه ای است، حالت چسبنده داشته و دارای طعمی تند و بوئی تهوع آور است و در آن ناخالصی هایی مانند چوب، پوست و برگ درخت دیده می شود.
۳) شیرخشت نرم و چسبناک: این نوع از انواع دیگر نامرغوب تر بوده، نرم و چسبناک است و دارای ناخالصی های فراوانی می باشد. انواع نامرغوب را پس از حل کردن در آب جوش و اضافه کردن آرد و عسل به صورت نوع خیلی مرغوب در آورده و برای فروش عرضه می کنند. البته نوع مرغوب آن را به آسانی می توان شناسائی کرد زیرا رنگی یکنواخت دارد و هیچگونه ناخالصی در آن دیده نمی شود. همچنین می توان آن را با ۴ برابر وزنش الكل ۸۰ درجه جوشانید؛ که اگر باقیمانده آن سخت و غیر محلول بود شیرخشت مرغوب است و اگر باقیمانده آن مانند عسل باشد تقلبی است.

خواص شیرخشت،عطار ایرانی

ترکیبات ساختاری شیر خشت

شیرخشت دارای گلوکز، دکستروز، ساکاروز، مانیت Mannite ، مانیتول Mannitol ، لوولوز Levolose ، مانتو تتروز Manneotetrose ، مانيونوتریوز Manninotrios و املاح مختلف و رزین می باشد.

نحوه مصرف شیر خشت

1) محلول شیرخشت: مقدار دو قاشق سوپخوری شیرخشت را در نصف لیوان آب گرم و یا شیر گرم ریخته و بهم بزنید تا کاملا حل شود. برای اینکه این «مسهل» قوی تر شود می توان به آن ۳۰ گرم روغن بادام اضافه کرد. مقدار مصرف این مسهل دو قاشق سوپخوری به فاصله هر نیم ساعت است تا شکم به کار بیافتد.
۲) مسهل کودکان: ۲۰ گرم شیرخشت را در ۱۰۰ گرم آب جوش حل کرده و سپس حدود ۵ گرم قهوه و ۵ گرم برگ سنا به آن اضافه کنید و کاملا هم بزنید و صاف کنید. مقدار مصرف آن یک قاشق سوپخوری سه بار در روز است.
۳) مانیت: برای تهیه مانیت، شیرخشت را در الكل گرم حل کنید و هنگامی که سرد می شود؛ مانیت به صورت کریستال های چهارگوش تشکیل می گردد. مانیت دارای طعمی شیرین و بدون بو می باشد. در ایتالیا مانیت را به صورت مخروط های کوچکی به بازار عرضه می کنند که به جای شیرخشت مصرف می شود.

خواص شیرخشت،Atarirani

خواص درمانی شیر خشت

شیرخشت از نظر طب قدیم ایران کمی گرم و معتدل است.
۱) شیرخشت ملین و مسهل بی خطری است زیرا تحریک کننده نیست. حتی بچه ها و زنان حامله نیز می توانند از آن استفاده کنند.
۲) شیرخشت تقویت کننده عمومی بدن است.
۳) صفرا و «اخلاط» را تصفیه می کند.
۴) شیرخشت برای برطرف کردن بواسیر مفید است.
۵) شیرخشت سرفه را تسکین می دهد.
۶) برای برطرف کردن بیماری های «دستگاه تنفسی» مفید است.
۷) شیرخشت معده را تقویت می کند.
۸) شیرخشت حرارت معده و قلب و «کبد» را کاهش می دهد.
۹) شیرخشت برای برطرف کردن ناراحتی های کودکان مفید است.

خواص شیرخشت،عطار ایرانی

مضرات شیرخشت

مصرف شیرخشت به هیچ وجه ضرری ندارد. حتی برای زنان حامله و شیرده و کودکان نیز مفید است. به ندرت در بعضی از اشخاص ممکن است باعث درد و ازدیاد گاز معده شود.