پوست چگونه از نفوذ بیماری ها به بدن جلوگیری می کند

بهداشت فردی پوست

پوست تمام سطح بدن را می پوشاند و سلح پوشش آن در بزرگسالان به طور متوسط2 متر مربع و وزن آن حدود ۳ کیلوگرم است. یک سوم تمام خون جاری در بدن را دریافت می کند. در حالت عادی به خودی خود می تواند ترمیم شود و تقریبا بطور کامل در برابر آب غیر قابل نفوذ است. 

ضخامت پوست در نواحی گوناگون بدن متفاوت است و از حدود 1/0 میلی متر تا بیش از ۴ میلی متر تغییر می کند. در کف دست ها و پاها از نواحی دیگر ضخیم تر است و در ناحیه پلکها نازک می شود. پوست خاصیت ارتجاعی دارد؛ چنان که پوست ناحیه شکم به هنگام حاملگی و پوست نواحی مختلف بدن بر اثر ورم کش می آید و بعد از زایمان یا برطرف شدن ورم، به حالت اول بازمی گردد. هر قدر سن بالاتر رود، خاصیت ارتجاعی پوست کمتر می شود و چین و چروک پوست به خاطر کم شدن همین خاصیت است. «پوست بدن» انسان نشان دهنده وضع سلامت بدن است؛ زیرا رژیم غذایی بد، بدی «گوارش غذاها» و وجود بعضی از مواد سمی در بدن، بر رنگ و حالت آن مؤثرند.

وظایف پوست:

پوست فقط پوششی نیست که اعضای بدن را در بر گیرد؛ بلکه وظایف دیگری هم برعهده دارد؛ مثلا : 

* وسیله ای برای کنترل و ثابت نگه داشتن دمای بدن است؛ زیرا در مواقع ضروری با «عرق کردن»، گرمای بدن دفع می شود.
*یکی از اعضای دفع به شمار می آید؛ زیرا به وسیله عرق کردن، مقداری از مواد زائد بدن نیز از راه پوست خارج می شوند.
* از خشک شدن بدن جلوگیری می کند. تمام جانداران ساکن خشکی، اعم از گیاهان یا جانواران، برای جلوگیری از تبخیر آب بدن خود محتاج پوششی محافظ هستند. پوست بدن انسان هم مانع از دست رفتن آب، خون، لنف و سایر مایعات بدن می شود.

*اولین منطقه دفاعی بدن را در برابر عوامل بیماری زا تشکیل می دهد؛ زيرا خارجی ترین قسمت آن را سلول های مرده و شاخی شده ای تشکیل می دهند که جلوی نفوذ میکروب ها را به بافت های زیر پوست می گیرند. به همین سبب است که باید مواظب کوچکترین بریدگی یا خراش پوست در سطح بدن بود.
پوست، اشعه ماورای بنفش را جذب می کند که در سنتز «ویتامین D» مورد استفاده قرار می گیرد. به علاوه، به مقدار کم اکسیژن را جذب می کند و دی اکسید کربن پس می دهد (حدود 400/1 تبادلات گازهای ششی)
*پوست، گیرنده احساس های گوناگون مثل «احساس لمس مطلقه و احساس گرما، سرما، درد و فشار است. همه این احساس ها را «احساس های لمسی» می گویند، احساسی که از تماس اجسام با پوست، به شخص دست می دهد، احساس لمس مطلق نام دارد. همه نقاط پوست حساسیت همانندی ندارد؛ بلکه به علت یکنواخت نبودن پراکندگی اعصاب حسی در پوست، هر بخش آن در پذیرفتن عده ای از محرک ها حساس تر است. حساسیت بدن نسبت به تحریکات ممتد رفته رفته کم می شود. به طوری که ممکن است چیزی به کلی احساس نشود؛ چنان که ما عموما لباس های زیر خود را بر تن احساس نمی کنیم و نیز کسانی که به عینک زدن دائم عادت کرده اند، آن را روی بینی حس نمی کنند. مو، ناخن، غده های عرق و غده های چربی، به ضمائم پوست موسومند.

ساختمان پوست

پوست بدن که محافظ بافت ها و اندام های داخلی است و همه آنها را پوشانده است از یک طبقه خارجی پوششی به نام «برون پوست»(Epidermis) با «بشره» و یک طبقه داخلی به نام «پوست حقیقی» با جلد« Dermis » ساخته شده است.

۱. بشره

بشره با اپیدرم، خارجی ترین طبقه پوست و از یاخته های پوششی سنگ فرشی ساخته شده است. اپیدرم کف دست ها و پاها از نواحی دیگر ضخیم تر است و این ضخامت بر اثر کار بیشتر دست ها و پاها، بیشتر هم می شود. گاهی نیز به صورت پینه و میخچه، ضخامت غیرطبیعی پیدا می کند. اپیدرم شامل چندین لایه است. خارجی ترین لایه آن که به «لایه شاخی» موسوم است . چند ردیف یاخته های مرده تشکیل شده است. محتویات این یاخته ها به «کراتین» که ماده ای پروتئینی است، تبدیل شده است. این یاخته ها که معمولا یاخته های «کراتینیزه» نامیده می شود، دائما از سطح پوست کنده می شود و می ریزد و یاخته های جدیدی از لایه های زیرین اپیدرم جای آن را می گیرد. به همین علت، پوست سال ها جوان باقی می ماند. لایه شاخی که از یاخته های مسطح تشکیل شده است، به صورت سدی در مقابل امواج حرارتی و نوری، میکروب ها و بیشتر مواد شیمیایی عمل می کند. ضخامت آن بر حسب مقدار تحریکی که بر اثر ساییدگی و سنگینی وزن به سطح پوست وارد می شود، تغییر می کند. به همین دلیل، در کف دست و پا ضخیم تر می شود و در بعضی موارد حتی پینه تولید می کند. 

در سطح بشره، دو گونه شیار هست: شیارهای عمیق که به صورت خطوط نسبتا دراز در کف دست، در مفصل و در پیشانی فراوانند و شیارهای کم عمق که عموما منحنی و متحدالمرکزند. شیارهای موجود در بشره در ناحیه کف دست و انگشتان وضع کاملا مشخص دارند و در هیچ فردی مشابه فرد دیگر نیستند. از این شیارها که از زمان زندگی جنینی به وجود می آیند و در هر فرد نظم خاصی دارند، در انگشت نگاری برای تعیین هویت افراد استفاده می شود.

۲. جلد

جلد زیر اپیدرم قرار گرفته، خیلی ضخیم تر از آن است و اپیدرم را تغذیه می کند. عروق خونی و لنفاوی، اعصاب، قسمتی از غده های عرق و چربی و پیاز مو در این قسمت قرار دارند. جلد از دو لایه تشکیل شده است: یکی «پاپیلر»( Papillary) که مجاور داخلی ترین لایه اپیدرم است و دیگری «رتیکولر»( Reticular) که بین لایه پاپیلر و بافت زیر پوستی قرار دارد و ضخیم تر از لایه پاپیلر است. بافت زیر پوستی که معمولا دارای چربی است، جلد را به بافت های زیرین متصل می کند. جلد بر خلاف اپیدرم که عروق خونی ندارد، دارای عروق فراوانی است. 

پوست قدرت ترمیمی زیادی دارد. اگر بشره از بین برود، درصورتی که مناطق و قلعات مجزایی از لایه زاینده دست نخورده باقی مانده باشند، پوست مجددا تولید خواهد شد. در زخم عمیق تر، بر اثر تقسیم فعال یاخته های اپیدرم، کنار زخم پوششی جدید از اپیدرم روی ناحیه از بین رفته تشکیل می شود. در بعضی موارد مثل برخی سوختگی ها، عمل ترمیمی طبیعی پوست در ناحیه بافت تغییرات رنگ پوست ضایعه دیده برای باز گرداندن کار نسج آسیب دیده کافی نیست و از پیوند پوست استفاده می شود.

تغییرات رنگ پوست

تغییر رنگ ظاهری پوست گاه علامت مهمی است که می تواند ما را به تشخیص بیماری رهنمون باشد؛ مثلا: 

الف) پریدگی رنگ پوست نشانه ای از کم خونی، یعنی کاهش تعداد گویچه های قرمز خون یا کم شدن مقدار هموگلوبین است.

ب) کبودی پوست یا سیانوز، به خصوص در ناحيه لب ها و ناخن ها، ممکن است در بیماری های شدید قلبی و برخی از «بیماری های ریوی»، مانند «پنومونی» دیده شود.

ج) زردی پوست گواه بر این است که رنگ دانه های صفراوی بیش از میزان طبیعی در خون وجود دارند.

د) سرخی رنگ می تواند گواهی بر افزایش فشار خون و حالات دیگری باشد که موجب اتساع عروق زیرپوستی می شود.

بیماری ها و ضایعات پوست

قبل از شرح بیماری ها و ضایعات پوست، ابتدا لازم است با برخی از اصطلاحات در این زمینه آشنا شویم. 

*«ماکول»( Macule): نقطه ای است از پوست که تغییر رنگ پیدا کرده و به ویژه «سرخ رنگ» و برجسته هم نیست.
«پاپول»( Papule): برجستگی کوچکی که سطحی و سفت است.
* «نودول»( Nodule): گره یا برآمدگی غیرمنظم کوچک و سفتی است که غالبا به طور عمقی در پوست یا بافت زیر پوستی وجود دارد.
* برجستگی کهیرمانند: برجستگی کوچک مسطح و خیزدار پوست است که غالبا با خارش همراه می باشد. اندازه و فرم آن به طور مداوم تغییر می کند و ممکن است ظرف چند ساعت ناپدید شود. این برجستگی، قرمزتر یا سفیدتر از پوست اطراف است.
*«پولیپ»( Polyp): برجستگی مرضی پایه دار یا بدون پایه مخاطی است که در اصل در مورد پولیپ بینی به کار می رفته است.
*«پوستول»( Pustule): تجمع چرکی قابل رؤیت در داخل یا زیر اپیدرم است.
*«زخم یا قرحه»( Ulcer): نقصی است موضعی روی سطح عضو یا بافت که بر اثر دلمه بستن بافت نکروزه التهابی ایجاد می شود.
*«کیست»( Cyst): هر نوع کیسه طبیعی یا غیر طبیعی و به خصوص کیسه ای که دارای مایع یا مادۂ نیمه جامد بدون چرک است.
*«شقاق یا ترک»( Fissure): هر نوع شکاف یا شیار طبیعی یا غیرطبیعی پوست است.

*«وزیکول»( Vesicle):برآمدگی محدودی در اپیدرم که حاوی مایع سروزی است.

اینک پس از ذکر علائم مورد نظر، به شرح مختصر برخی از بیماری ها و ضایعات پوست می پردازیم:

1.جوش یا اکنه:

عارضه ای است که در بالغین شایع است و بر اثر عفونت و التهاب غده های چربی پوست ظاهر می شود.

٢. کفگیرک:

نوعی عفونت «استافیلوکوک» است که پس از چرکی شدن و سرباز کردن، در پوست حفره های متعدد و نزدیک به هم و چرک زا ایجاد می کند.

اطلاعات شما با موفقیت ثبت شد

مشاوره رایگان

جهت مشاوره رایگان شماره تلفن همراه خود را ثبت نمایید.

٣. کورک:

التهاب محدود جلد و بافت زیر پوستی است. این عارضه بر اثر میکروبی به نام استافیلوکوک طلایی پیدا می شود. میکروب از ناحیه فولیکول های مو داخل پوست می شود. این عارضه بر خلاف کفگیرک، پس از چرکی شدن فقط از یک ناحیه سرباز می کند.

۴. زرد زخم:

یکی دیگر از بیماری های التهابی و میکروبی پوست است که معمولا بر اثر میکروب استرپتوکوک ایجاد می شود. ضایعات معمولا بدون درد و گاهی همراه با خارش و سوزش هستند.

۵. کهیر:

عارضه پوستی ناشی از حساسیت است که به طور ناگهانی ظاهر می شود و به صورت لکه های گرد و برجسته ای است که از پوست اطراف خود قرمزتر یا رنگ پریده تر است و اغلب با خارش شدید همراه است.

۶. کچلی:

بیماری انگلی پوست است که بر اثر قارچ مخصوصی ایجاد می شود. پوست سر بیشتر به کچلی مبتلا می شود. اگر در خانواده ای این بیماری بروز کند، برای جلوگیری از ابتلای سایرین باید بهداشت و نظافت شخصی و خانوادگی را رعایت کرد و بیماران را تحت درمان قرار داد.

۷. سوختگی بر اثر آفتاب:

اگر پوست به مدت طولانی زیر نور خوشید یا منبع دیگری از اشعه ماورای بنفش قرار گیرد، دچار «سوختگی »می شود. اگر سوختگی شدید نباشد، می توان با تمیز نگه داشتن موضع و مالیدن کرم های مخصوص، آن را درمان کرد.

۸. سوختگی:

به علل متفاوت ایجاد می شود. از علل شایع سوختگی، ریختن آب جوش یا مایعات داغ دیگر روی بدن و نیز تماس با اشیای داغ است.

سوختگی سه درجه دارد:
در سوختگی درجه یک، فقط اپیدرم آسیب می بیند، مثل آفتاب سوختگی .
در سوختگی درجه دو، ضایعات به جلد هم می رسند.
در سوختگی درجه سه، سوختگی تمام ضخامت پوست از اپیدرم تا جلد را فرا می گیرد و دامن ضایعات به بافت زیر جلدی هم می رسد.

٩. اگزما:

عارضة التهابی سطحی است که غالبا اپیدرم را در بر می گیرد و در مراحل اولیه با قرمزی، خارش و برجستگی های ریزی که آب می دهند و پوسته پوسته می شوند، همراه است. در مراحل بعد، اپیدرم غالبأ ضخیم و تیره رنگ می شود.

۱۰. زخم حاصل از ماندن زیاد در بستر:

اغلب در قسمت هایی از بدن پیدا می شود که به علت خوابیدن یا نشستن به مدت طولانی تحت فشار قرار گیرند. این زخم ها اغلب در ناحیه پایین کمر ایجاد می شوند. برگرداندن و این پهلو و آن پهلوکردن مکرر بیمار و مالش با الكل در محل هایی که تحت فشار هستند، می تواند از بروز این زخم ها جلوگیری کند.

۱۱. باد سرخ:

عبارت است از عفونت حاد پوست به وسیله استرپتوکوک که قسمت محدودی از آن قرمز و متورم می شود. شروع بیماری ناگهانی و همراه با تب، کوفتگی و بی قراری است.

۱۲. گال یا جرب:

عفونتی است مسری و انگلی همراه با خارش و ضایعات پاپولی که وسط پاپول ها حالت نافی دارد. بیشتر در فضاهای بین انگشتان، مچ، چین های زیر بغل و کشاله ران مشاهده می شود و در صورت پیشرفت، تمام قسمت های بدن را مبتلا می کند.

عامل «بیماری انگلی» است به نام «سارکوپتیس اسکابیوئی» که بیشتر بر اثر رعایت نکردن بهداشت و تماس با بیمار ایجاد می شود. خارش علامت بارز این بیماری است.

۱۳. پسوریازیس:

بیماری حاد یا مزمنی است، به صورت برآمدگی محدود با پوشش پوست های نقره ای براق یا کدر که معمولا بدون خارش و عود کننده است. گاهی همین برجستگی ها به هم می پیوندند و شکل های متفاوت ایجاد می کنند. علت این بیماری غالبأ نامعلوم است؛ ولی عوامل ارثی و روانی مانند هیجان و اضطراب در به وجود آمدن آن بی تأثیر نیست.

۱۴. پمفیگوس:

بیماری کشنده ای است با علت نامعلوم که از خصایص آن ایجاد بول های متعدد روی پوست و قسمتهای مخاطی است و غالبا می ترکد و زخم های سطحی و دردناک ایجاد می کند. در صورت پیشرفت بیماری ممکن است با اضافه شدن عفونت های موضعی یا عمومی، در مدت کوتاهی به مرگ منجر شود.

۱۵. تب خال:

بیماری حاد، عفونی و عود کننده ای است به صورت وزیکول های متعدد که دور هم جمع، روی هر نقطه از پوست یا مخاط دیده می شوند. محل آن بیشتر روی صورت به خصوص در اطراف لب ها، دهان، سوراخ های بینی و روی چانه است.

۱۶. زگیل:

عارضه ای است که به صورت تومورهای خوش خیم دیده می شود و اندازه آن بستگی به محل ضایعه دارد.

۱۷. سالک:

ضایعه پوستی ناشی از پارازیتی است به نام «لیشمانیاتروپیکا» که به وسیله پشه خاکی به انسان انتقال می یابد. این بیماری معمولا در صورت و یا آن نواحی از بدن که پوشیده نیست، دیده می شود.

۱۸. آنژیوم ها (خال های عروقی):

نوعی ضایعه پوستی از هیپرپلازی، یعنی فزونی رویش عروق خونی است که با اندازه های متفاوت، به صورت مادرزادی و یا بعد از تولد مشاهده می شود. اکثر آنها خود به خود از بین می روند؛ ولی ممکن است بعضی از آنها باقی بمانند.

19. اپی تلیوما:

تومورهای پوستی بدخیمی هستند که از نظر بدخیمی درجات متفاوت دارند و معمولا در افرادی که دارای پوست سفید و حساس در مقابل نور خورشید هستند، بیشتر دیده می شوند.

۲۰. بیماری های قارچی پوست:

قارچ ها ممکن است بیماری سطحی پوستی ایجاد کنند یا سبب بیماری های عمقی و عمومی شوند. عفونت های قارچی پوست، تمام سطح بدن به خصوص انتهاها را می آزارد و توسعه می یابد. ضایعات به صورت پلاکهای قهوه ای یا قرمز مشاهده می شود. این ضایعات از اطراف پیشرفت می کند و در مراکز بهبود می یابد. گاه چندین ضایعه قارچی، گرد و حلقه مانند به هم متصل می شوند. کچلی یا عفونت قارچی پوست سر، نمونه های شناخته شده ای از این بیماری ها است. خوشبختانه امروزه بر اثر پیشرفت سطح بهداشت عمومی، از موارد بروز آن به نحو قابل توجهی کاسته شده است. 

بهداشت پوست:

1-نظافت و تمیزی پوست:

رژیم غذایی صحیح و سرشار از ویتامین، تمیز نگه داشتن پوست بدن، پرهیز از مصرف مواد آلرژی زا، جلوگیری از به وجود آمدن هرگونه زخم و خراش، اجتناب از آفتاب زدگی خودداری از مصرف هرگونه داروی پوستی بدون تجویز پزشکی، دوری از گرد و غبار برخورداری از بهداشت خوب، از اصول مهم در پیشگیری از بیماری های پوستی است. 

نظافت و پاکیزگی نماد همه ادیان آسمانی بوده، استحمام وسیله ای مؤثر برای چنین منظوری است. استحمام و نظافت پوست، بوی نامطبوع بدن را از بین می برد، باعث تسکین و آرامش عمومی می شود و در انسان احساس شادی ایجاد می کند. در مورد دفعات حمام کردن، نمی توان عددی منظور کرد. حمام روزانه یا یک روز در میان هر دو مقبول است. مهم آن است که پوست تمیز باشد و بوی آلودگی و عرق از آن استشمام نگردد. برای نتیجه بهتر باید از آب گرم که درجه حرارت آن از حرارت بدن تجاوز نکند، استفاده کرد. ضمنا باید صابونی متناسب با نوع پوست انتخاب کرد و از استعمال صابون و پاک کننده های خیلی معطر خودداری نمود.

2-شستن دست و صورت و نواحی بدن:

شما بدون شک تاکنون طرز صحیح شستن دست ها را آموخته اید. با این همه چند راهنمایی برای مراقبت از دست ها مناسب است. وقتی دست خود را می شویید، پس از صابون زدن، آنها را کاملا آب بکشید؛ به طوری که صابون یا کف آن روی دست باقی نماند. به هیچ وجه اجازه ندهید که صابون یا پاک کننده دیگری روی دست، خشک شود؛ زیرا مادة قلیایی موجود در صابون و سایر پاک کننده ها، باعث خشکی و خراب شدن پوست دست می شود. پس از شست وشو می توانید دست ها را با لوسیون یا کرم مخصوص دست ماساژ دهید. اساس این لوسیون ها ممکن است گلیسرین یا لانولین باشد که این مواد رطوبت را نگه می دارند و از تبخیر سریع رطوبت پوست جلوگیری می کنند. لوسیون های دستی پوست را تغذیه نمی کنند؛ اما مانع خشکی زیاد و ترکیدن آن می شوند. 

3-بهداشت تراشیدن موها:

نکته دیگر در بهداشت پوست آن است که برای «تراشیدن صورت و موهای زاید» بدن باید از تیغ و وسایل شخصی استفاده کرد تا خطر سرایت عفونت جلدی به اشخاص دیگر از بین برود. حوله ای که مخصوص خشک کردن است، باید جزو لوازم شخصی محسوب شود و فقط یک نفر از آن استفاده کند. هرگونه خراش، زخم و سوختگی پوست نیز باید فورا مداوا شود تا از بروز عفونت و سرایت آن جلوگیری شود.

4- دوری از تابش بیش از اندازه نور خورشید(آفتاب سوختگی):

در مورد تأثیرات نور خورشید بر پوست بدن باید اضافه کرد که هوای تازه و مقدار کمی اشعه آفتاب در تأمین بهداشت پوست مؤثر و شادی آور می باشد؛ ولی آفتاب زیاد و باد شدید برای پوست زیان آور است. در معرض آفتاب قراردادن بیش از اندازه پوست، باعث پیر شدن، خشکی، چین و چروک و چرم گونگی پوست می شود. آفتاب و اشعه ماورای بنفش زیاد ممکن است باعث سرطان پوست شود.

5- انتخاب صابون و شستشو دهنده های مناسب پوست:

صابون رختشویی رفته رفته از دور خارج شده است و مواد شست و شوی مصنوعی جای آن را گرفته اند. اغلب این محصولات بسیار تحریک کننده اند و نه تنها سلامت پوست را تهدید می نمایند؛ بلکه پیدایش اگزما در دست را هم تسریع می کنند. این مواد همان اندازه که ظروف و لباس ها را می سایند و می خراشند، به همان اندازه هم پوست را فرسایش می دهند.

مواد پاک کننده مصنوعی، بیش از صابون ها چربی پوست را می گیرند و حتی به نظر می رسد که کار ساختن لیپیدهای جلدی را به وسیله غدد چربی به تأخیر می اندازند. همچنین مواد پاک کننده جدید، به کراتین اپیدرم می چسبند و ماهیت آن را تغییر می دهند. به این ترتیب، پوست به راحتی میکروب ها و انواع سموم را از خود عبور می دهد و از این رو تعجب آور نیست که روی یک پوشش جلدی که تمام زمینه های دفاعی خود را از دست داده است، اگزما ظاهر شود.
مصرف بیش از حد مواد پاک کننده مصنوعی ابتدا پوست را «خشک» و زبر می کند مدت های طولانی مشخصه دیگری به چشم نمی خورد و بعد دستها قرمز و ترک های کوچکی در کناره های انگشتان و در محل تا شدن بند انگشتان ظاهر می شود. ناخن ها هم مانند اپیدرم، کراتین خود را از دست می دهند و شکننده می شوند.
بنابراین اگر می خواهید مواد شست وشو دهنده به دست های شما آسیب نرساند، تا جایی که برایتان امکان دارد، به جای پودرهای شست وشو، مایع شست وشو مصرف کنید؛ زیرا پوست را کمتر تحریک می کند. تا جایی که ممکن است، دستکش به دست کنید. چون دستکش های لاستیکی عرق دست را جذب می کنند و دست در آنها خیس می شود، بهتر است از دستکش های آستردار استفاده کنید. در هوای سرد نیز دستکش بپوشید. همچنین، هنگام انجام کارهایی مانند باغبانی، واکس زدن، ظرفشویی و سه از دستکش های حفاظتی استفاده .کنید.
ناگفته نماند که با دستان ملتهب و آسیب دیده، حتی کارهای عادی منزل را نیز نباید بدون دستکش انجام داد و لازم است موقع کار از دستکش های پارچه ای استفاده کرد.
در مورد پاها نیز چون پوست پاها شامل تعداد زیادی غدد عرقی است که عرق زیادی ترشح می کنند، شست وشوی روزانه آنها لازم و ضروری است؛ زیرا در غیر این صورت، تجزیه عرق، بوی نامطبوعی برای پاها ایجاد می کند.

6- انتخاب کفش مناسب و تاثیر آن بر پوست پا

هر فرد به کفش مناسب و جوراب های متعدد نیاز دارد تا بموقع آنها را عوض کند و بشوید. کفش باید راحت باشد و به پا فشار نیاورد. کفش های تنگ، نوک باریک و پاشنه بلند، سبب ایجاد ناراحتی و تغییر شکل پا و گاهی تولید زخم های دردناک و میخچه پا می شوند.

کفش هایی که باعث ناراحتی پا می شود، روی اندام پا اثر می گذارد و آن را از وضع مستقیم منحرف و نامناسب می سازد. میخچه پا یکی از ناراحتی هایی است که بر اثر راحت نبودن کفش به وجود می آید. در صورتی که میخچه پا ایجاد شد، باید از زخم شدن آن جلوگیری کرد تا عفونتی حاصل نشود. هیچ گاه نباید آن را برید؛ بلکه باید با استعمال مشمع های مخصوص و مواد دارویی آن را از بین برد.
هر کس باید کفشی متناسب با شغلش بپوشد. استفاده از کفش های پاشنه بلنده برای کسانی که دارای شغلی هستند که باید بایستند، زیان بخش است. انتخاب کفش برای اطفال نیز حائز اهمیت است. باید کفشی برای آنان انتخاب کرد که قوس های پایشان را از بین نبرد؛ زیرا پاهای بدون قوس گاهی سبب پا درد می شوند.
استفاده از محلول اسید بوریک یا پودر آن برای شست و شو و پاشیدن لای انگشتان پا مفید است.

7- جلوگری از چرب شدن زیاد پوست

یکی از مشکلاتی که بعضی از افراد در سنین بلوغ با آن روبه رو هستند، داشتن «پوست چرب» است. علت آن هم ترشح بیش از حد غده های چربی است که در کنار پیازهای مو قرار دارند. این غده ها، چربی مخصوصی ترشح می کنند که برای نرم نگه داشتن مو لازم است؛ اما وقتی که این ماده بیش از حد ترشح شود، سبب چربی زیاد پوست خواهد شد. یکی از راه های برطرف کردن چربی پوست، شست وشوی مرتب آنها است.

8- جوش های صورت و نحوه برخورد با آن ها

گاهی فعالیت غده های داخلی بدن نوجوانان سبب جوش هایی در صورت می شود. گاهی نیز وقتی که مقدار زیادی ماده چربی در مدت کوتاهی ترشح شود، چربی اضافی سخت می شود و دهانة غده های چربی را می بندد. بر اثر تجمع باکتری ها در این چربی، کم کم محل مزبور عفونی می گردد، ورم می کند، قرمز می شود و این حال، «جوش غرور» خوانده می شود.

جوش غرور در صورت بعضی از نوجوانان هرگز ظاهر نمی شود؛ زیرا پوست آنان چربی زیاده از حدی را که سبب بروز چنین جوش هایی شود، تولید نمی کند. جوشها را به هیچ وجه نباید با فشار دادن ترکاند، زیرا با این کار ممکن است باکتری های درون آنها که اغلب از دسته «کوکسی»ها هستند، به درون بافت های مجاور رانده شوند و در نتیجه، تعداد جوش ها زیاد شود. جوش هایی که روی بینی و اطراف لب بالا هستند، به ویژه خطرناک تر از جوش های بقیه نقاط صورتند؛ زیرا اعصاب این نواحی مستقیما به مغز می روند. به این علت، هرگز جوش های این نواحی از صورت را نباید فشار داد؛ زیرا ممکن است به مغز آسیب رساند.
اگر جوش می ترکد، اطراف آن را باید با آب گرم و صابون شست و خوب خشک نمود. سپس با الكل محل مزبور را ضدعفونی کرد.

متأسفانه هیچ راه مطمئنی برای معالجه این جوش ها وجود ندارد؛ اما رعایت نکات عمومی زیر بسیار مفید است:

١. جوشها را فشار ندهید.

۲. هر روز چهار پنج بار محل جوش ها را خوب با آب و صابون بشویید و سپس به دقت خشک کنید.

٣. پس از شست وشو، برای ضدعفونی کردن محل جوش ها، از الكل استفاده کنید.

۴. کاملا مراقب غذای خود باشید و از سبزی های تازه، میوه و شیر استفاده کنید. از «خوردن غذاهای چرب»، غذاهای سرخ شده و شیرینی های چرب بپرهیزید.

۵. به قدر کافی استراحت و «ورزش» کنید.

۶. تا آنجا که ممکن است از نگرانی بپرهیزید.

٧. اگر با انجام این دستورات معالجه نشدید، به پزشک مراجعه کنید.