مورد علاقه ها 0

موارد بیشتر

درخواست مشاوره

تغذیه

نقش و عملکرد املاح معدنی در بدن و نحوه تامین آن ها

نقش املاح معدنی در بدن

املاح معدنی چیست؟

املاح معدنی مانند «ویتامین ها» نقش اساسی در سلامتی بدن دارند.املاح بدنی ترکیبی از شبه فلزات مانند: کلر، کرین، هیدروژن، گوگرد، ازت، فسفر، فلوئور، برم، آرسینک و فلزات مختلف مثل: سدیم، پتاسیم، منیزیم، آهن، روی، مس، نیکل، کوبالت، منگنز، آلومینیوم، سرب و غیره می باشد. بدن ما به ۶۰ ماده معدنی گوناگون نیاز دارد تا بتواند صحیح کار کند. این املاح در بدن انسان قابل هضم و جذب می باشند و قسمت اعظم رشد و نمو بدن و فعل و انفعال های شیمیایی و فیزیولوژی به وجود آنها بستگی دارد. لذا وجود این مواد برای سلامت بدن خصوصا در بچه ها و بزرگسالان از هر نظر ضروری است. چون اندام های بدن انسان قادر به ساختن این مواد نیستند و مایحتاج بدن نسبت به این مواد از راه خوراکی ها تأمین می شود. بنابراین اگر رژیم غذایی از این حیث فقیر باشد گرفتاری های زیادی را برای بدن به وجود می آید.
روی این اصل، اگر مدتی طولانی غذاهای فاقد این مواد به بدن برسد کمبود آنها موجب اختلالات جسمانی و سرچشمه امراض مهمی می شود. در افرادی که مدت ها از غذاهای تازه بخصوص سبزیجات و میوه جات محروم بوده اند این قبیل ناراحتی ها بیشتر دیده می شود و تاریخچه ی آشنایی بشر به اثرات حیاتی این مواد مبنی بر همین مشاهده می باشد. ما برای رشد و استحکام استخوان ها، دندان ها، ناخن ها، پوست و مو به این مواد نیاز داریم.

معرفی برخی از املاح معدنی ضروری برای بدن

کلورین clorin

به منزله رفتگر بدن است، زیرا کلورین مواد زائد را از بدن خارج و از «چاقی» زیاد جلوگیری می کند و مانع مسمومیت خود به خودی خون می گردد و انواع مواد زائد و سموم را از بدن انسان خارج می کنند. از این رو برای اشخاص چاق فوق العاده لازم است. کلورین پاسبان بدن است برای پاکیزگی داخلی تن هیچ چیز لازمتر از کلورین نیست. کلورین در آن واحد هم خراب می کند و هم آباد. مثلا کلورین فعالیت های پتاسیم را خنثی می کند، ولی در عین حال به کمک کلسیم به آبادی می پردازد ولی بیشتر به بدن کمک می کند از این رو برای بدن فوق العاده لازم است.
اشخاصی که بیش از حد لازم دارای کلورین هستند خیلی عصبی هستند. کلورین غده های زبان و اعصاب واقع در نزدیکی معده را تحریک می کند و تولید گرسنگی کاذب می نماید. با خوردن سبزیجات و میوه جات این گرسنگی کاذب رفع می شود.
غذاهایی که کلورین دارند عبارتند از: نارگیل، آب چغندر، خیار، هویج، پنیر تخمیر شده، فسفر و فسفات ها، گردو، شیر بز، کاهو، مارچوبه .

فسفر و فسفات ها

نقش املاح معدنی در بدن،عطار ایرانی

یکی دیگر از عناصر مفید و ضروری برای انسان فسفر است. این شبه فلز در خاک به صورت فسفات وجود دارد و با غذا به بدن انسان می رسد. عمل آن نظیر کلسیم و تنظیم آن به عهده کبد می باشد و آن را به کمک ویتامین (D) انجام می دهد. پس برای استفاده از وجود فسفر باید از اشعه قرمز و ماوراء قرمز آفتاب استفاده کنیم.
فسفر با ادرار دفع می شود و فقدان ویتامین D ، فسفر ادرار را زیاد می کند. زیادی فسفات رنگ ادرار را کدر می نماید و پس از مدتی در ته ظرف ادرار جمع می شود و در ترکیب سنگ های صفرا گاه گاهی دیده می شود.
پروفسوربو شار می گوید: بدون فسفر هیچ سلولی نمی تواند رشد و نمو و افزایش یابد، فسفر در تولید مثل و جنسیت نقش بزرگی ایفا می کند. موش ها که زیاد تولید مثل می کنند به علت داشتن فسفر زیاد است و بعید نیست که آنها فسفر را مستقیما از خاک اخذ می نمایند. گربه هایی که موش شکار می کنند زیاد تولید مثل می کنند. پستانداران فسفر بدنشان کم است و کمتر تولید مثل می نمایند، ولی ماهی ها که فسفر زیاد دارند نسلشان زیاد است. سلول های سرطانی فسفر زیاد دارند، به همین جهت تولید و ازدیاد نسلشان زیاد است. فسفر در ترکیب پیاز مغز، مغز استخوان و مایعات بدن نقش حساسی دارد.

نقش فسفر در بدن

۱) همراه کلسیم در ساختمان استخوان ها مؤثر است.
۲) از تنظیم کننده های مهم PH خون است.
۳) در ترکیب اسیدهای نوکلئیک، فسفولیپیدها، ATP، ADP کو آنزیم ها و آنزیم های بسیاری در بدن دخالت دارد.
۴) منبع جریان انرژی را در بدن تنظیم می کند و درد عضلات را کاهش می دهد.

منابع فسفر

نخود، لوبیا، گوجه فرنگی، کنگر، ریواس، کلم، کرفس، کاهو، شنگ، توت، شلغم، سیر، پیاز، سیب، ذرت، جو، چغندر، اسفناج، باقلا، موز، خرما، بلوط، بادام و نیز در گندم فسفر وجود دارد. خوشبختانه خداوند در بیشتر غذاها فسفر را قرار داده است. گوشت فسفر بسیار زیادی دارد. لبنیات پنیر و ماست و دانه هایی مثل بادام، گردو، فندق و تخم مرغ هم فسفر زیادی دارند. این ماده پس از کلسیم زیادترین ماده معدنی موجود در بدن است.

ید

بد برای کار غده ها و ترشحات داخلی مخصوص ترشح «غده تیروئید» لازم است. ید ضد اسکوربوت و ادرار آور است. بیماری های لنفاتیسم، راشیتیسم، سیفلیس، نقرس و رماتیسم را معالجه می کند. ید یکی از ترکیبات لازم هورمون مترشحه از غده تیروئید یعنی تیروکسین می باشد. غده تیروئید حرارت بدن را در ۳۷ درجه تثبیت می کند. ید متابولیسم پایه را تنظیم می کند.
این ماده معدنی در بدن به مقدار بسیار کم مورد نیاز است (کمتر از چند میلی گرم در روز) و با خوردن نمک ید دار تأمین می شود.

منیزیم (Mg)

نقش املاح معدنی در بدن،عطار ایرانی

وجود این ماده حرکات روده ها و معده را زیاد می کند و عمل هضم را آسان می سازد. مقاومت بدن را در مقابل امراض عفونی و سرطان زیاد می کند و جمع شدن کلسیم را در استخوان تسهیل می کند. در کار بسیاری از آنزیم ها دخالت دارد، در سنتز «پروتئین» نقش دارد، در کار ماهیچه ها و اعصاب دخالت دارد و محرک فعالیت هورمون تیروئید است. در غذاهای گیاهی به ویژه دانه ها زیاد است و هم چنین در میوه ها.

پتاسیم (K)

برای تقویت قلب ضروری است. اگر قلب حیوان زنده ایی را در آورند و در محلولی مشابه سرم خون بیندازند مدتی کار می کند، ولی اگر پتاسیم این محلول را بگیرند فورا از کار می افتد. از این رو اهمیت پتاسیم در قلب ثابت شده است. کمبود پتاسیم در انسان تولید عوارض قلبی و قولنج اعصاب می نماید.
پتاسیم ادرار را زیاد و در تنظیم PH مایعات بدن به کلیه کمک می کند، با همکاری سدیم جریان عصبی را برقرار نگه می دارد. این ماده در درون سلول ها زیاد است و با تغییر فشار اسمزی به توازن آب بدن کمک می کند، گردش خون را تنظیم و فشار خون را کم می کند.

منابع پتاسیم

در برنج، گل گاوزبان، ازگیل، انگور، به، شربت به لیمو، «توت فرنگی»، سیب زمینی، پرتقال، لیمو، موز، نارنج، اسفناج، کاسنی، سیب، و زرشک یافت می شود. همچنین در انجیر، نارگیل، لبنیات ماست و دوغ، سویا و لوبیا سفید نیز وجود دارد.
هنگام اسهال و استفراغ، پتاسیم زیادی از بدن دفع می شود در این هنگام خوردن غذاهایی با پتاسیم فراوان ضروری است.

آهن (Fe)

نقش املاح معدنی در بدن،عطار ایرانی

آهن یکی از فلزات لازم و ضروری بدن انسان است. برای نشان دادن درجه اهمیت این فلز کافی است بگوییم رنگ قرمز خون و گوشت مدیون وجود این فلز می باشد. آهن مسئول ساختمان «هموگلوبین خون» و میوگلوبین ماهیچه است و جزء آنزیم های مهمی است که در سلولها واکنش های اکسیداسیون و احیا را به عهده دارد.
آهن وقتی به مقدار کافی به بدن نرسد بدن کم خون و رنگ چهره زرد و رشد بدن کم می شود و روی هوش، اثر منفی می گذارد، در نتیجه یادگیری برای ما مشکل می شود. گذشته از این، فرد کم خون همیشه ضعیف و خسته است.

منابع آهن

در صد گرم از هر کدام از این میوه ها مقدار آهن به قرار زیر است: انجیر خشک (5/5گرم ) توت فرنگی (0/74گرم)، بادام(4/10گرم)، بلوط(2/2گرم)، انجیز تازه(0/42)، زردآلوی خشک(5/5گرم)، موز(62/0گرم)، «پرتقال»(0/42گرم)،زردآلوی تازه(0/54)، هنوانه(0/31)، خرما(0/5گرم)،لیمو(0/61)، گیلاس(0/54گرم)، خربزه(0/47 گرم)، گوجه فرنگی(71/71 گرم)، انگور شاهی(0/92گرم).

در مواد زیر نیز آهن وجود دارد: سیب، انار، اسفناج، پسته، جگر، گوشت مخصوصا گوشت ماهی، گندم، گلابی، لوبیا، «عدس» و ...

روی (Zn)

نقش املاح معدنی در بدن،عطار ایرانی

روی برای داشتن سیستم ایمنی و تولید مثل سالم ضروری است. مکمل روی معمولا برای افراد دیابتی و زنان حامله توصیه می شود. برای سرماخوردگی، «بیماری های پوست»، آرتروز و «اختلالات گوارشی» نیز مفید است. روی یکی از اجزای لازم بسیاری از آنزیم هاست و وجود آن برای عمل هورمون انسولین و در ترکیب مو، ناخن، بافت پیوندی و خون لازم است.
روی در سبوس گندم، کنجد، تخم کدو، عدس، سویا و زرده تخم مرغ و ... وجود دارد.

مس (CU)

این فلز به مقدار کم در خاک موجود است و در علف ها و سبزیجات یافت می شود و از راه خوراکی ها به انسان می رسد. پس گوشت انسان و حیوان دارای مقدار کمی مس است. چون نوزاد مقداری از مس بدن مادر را می گیرد معمولا زنان آبستن مبتلا به فقر مس می شوند و نقش مس این است که با آهن در تولید و تشکیل هموگلوبین همکاری دارد. خارشی که در ماه های آخر حاملگی عارض زنان می شود به علت کمی مس است. مس در ترکیب بعضی از آنزیم هایی لازم است که در متابولیسم گلوکز نقش دارند. برای تشکیل فسفولیپیدها در اعصاب ضروری است و در بسیاری از کارها با آهن توأم است. مس مقاومت بدن را در مقابل امراض عفونی مخصوص سیاه زخم زیاد می کند و برای بدن به مقدار کم لازم است.

منابع مس

سبزیجات، گوشت، مغز گردو، کاهو، سبوس گندم، ارزن، تخم آفتاب گردان، کنجد دارای مس می باشند.

کلسیم (Ca)

نقش املاح معدنی در بدن،عطار ایرانی

اگر کلسیم در بدن کم شود دندان ها می پوسند، موها سفید می شوند، ناخن ها تند تند می شکنند و مرتب از بینی خون می آید. کمبود کلسیم هم چنین باعث پوک و سست شدن استخوان های بدن می شود و پوکی استخوان برابر است با کمردرد و پادرد دایمی در هنگام پیری.
تنظيم ضربان قلب یکی از کارهای این ماده ی مهم است و هم چنین در انعقاد خون نقش دارد این ماده فراوانترین ماده معدنی در بدن است. در بدن هر فرد تقریبا ۱ کیلو گرم وجود دارد.

منابع کلسیم

شیر و لبنیات به مقدار زیاد، بادام، فندق، سیب، لوبیا قرمز، جگر سیاه و سفید و خانواده پرتقال (مرکبات) حاوی کلسیم هستند.

سیلیس (si)

سیلیس نیز که عامل ساختمانی دندان ها و استخوان ها است. با کمک اکسیژن هوای قلب و کلیه ها را محکم می سازد. فقدان سیلیس یکی از علل ایجاد مرض قند می باشد. سیلیس جریان خون را به فعالیت وامی دارد و راشیتیسم و تصلب شرائین را معالجه می کند و استخوان ها و رگ ها را محکم می کند.

منابع سیلیس

جو، جعفری، گندم، موز، تره فرنگی و ... دارای سیلیس هستند.

سدیم (Na)

در تمام مایعات بدن به مقدار زیاد موجود است. همه روزه مقدار زیادی سدیم با نمک طعام و خوراکی ها وارد بدن می شود. در ایران سدیم به مقدار زیاد وجود دارد. سدیم با تغییر دادن فشار اسمزی مایعات بدن به توازن آب کمک می کند، PH مایعات بدن را از طریق کلیه تنظیم می کند و با همکاری پتاسیم، جریان عصبی را برقرار نگاه می دارد.
سدیم در نمک طعام دیده می شود و چوبک نیز مقدار زیادی از این نمک دارد. سدیم و پتاسیم در بافت های گیاهی به صورت توأم و جداگانه دیده می شود.

منگنز (mn)

حافظه را تقویت می کند، به تن تعادل می دهد «اعصاب» را تقویت می کند، قوای از و در انقباض دست رفته را باز می گرداند، در سنتز هیدرات های کربن پیچیده، چربی ها و کلسترول دخالت دارد و در انقباض ماهیچه ها نیز نقش دارد. منگنز به مقدار کم برای بدن مورد نیاز است و مهمترین مواد غذایی که منگنز آنها زیاد است عبارتند از: گردو، مغز بادام، نارگیل تازه، چای سیاه و ...