.jpg)
مزاج شناسی
مزاج، کیفیتی است که از واکنش متقابل دو یا چند رکن حاصل می شود. به عبارت دیگر از واکنش متقابل اجزای ریز و مواد متضاد با یکدیگر، کیفیت همگونی حاصل می شود که به آن مزاج می گوییم.
برای مثال اگر آب و خاک با نسبتی مساوی به هم بیامیزند؛ ماده حاصله، مزاج سردی خواهد داشت اما از نظر تری و خشکی به تعادل نزدیک است.
مزاج همان طبع است. گرمی، سردی، خشکی و تری را مزاج گویند. انسانها در طب سنتی اسلامی، یا دارای مزاج معتدل اند یا مزاج نامعتدل.
مزاج معتدل
در اصطلاح طبیبان، اعتدال کیفیت بدن و اندامی است که در آن عناصر در هم آمیخته از لحاظ کیفی و کمی با چنان سهم عادلانه ای شرکت کرده باشند که مزاج نیازمند آن است.
مزاج نامعتدل
مزاجی که در حد واسط بین کیفیات متضاد قرار نداشته باشد؛ یعنی به یکی از آنها گرایش بیشتری داشته باشد که خود دارای هشت قسم می باشد.
الف) مزاج نامعتدل مفرد
سرد،گرم،خشک،تر
ب) مزاج نامعتدل مرکب
گرم و تر (دم) گرم و خشک (صفرا) سرد و خشک (سودا) سرد و تر (بلغم)
مزاج اصلی (جبلی یا سرشتی)
همان مزاجی است که خداوند بر اساس تدبير لايزال و لايتناهی خود در افراد تقدیر می کند.
« هو الذي يصوم في الأرحام كيف يشاء لا إله إلا هو العزيز الحكيم؛ اوست که شما را در رحم مادران به هر سان که خواسته باشد می نگارد نیست.خدایی جز او که پیروزمند و حکیم است؟
بعد از تعیین مزاج سرشتی هر فرد، این مزاج تحت تاثیر عوامل مختلف مانند: مزاج عمر، جنس و... و عوامل زیستی نظیر: آب و هوا، طعام، اعراض نفسانی و... قرار می گیرد. بسته به شدت و مدت عوامل اثرگذار و درجه تاثیر پذیری بدن، مزاج سرشتی دستخوش تغییرات جزیی یا کلی می شود. نشانه های اعتدال مزاج
علایم فرد معتدل مزاج را می توان اعتدال در گرمی و سردی، خشکی و تری، نرمی و سختی، سفیدی و سرخی، فربه ای و لاغری با کمی گرایش به فربه ای دانست.
رگ های مرد معتدل مزاج نه بسیار برجسته و نه زیاد فرورفته در گوشت است. موهای این شخص از لحاظ پرپشتی، تجعد و صافی معتدل بوده و نیروی فکر و خیال او زیاد و قدرت حافظه اش قوی است.
اخلاق او حد واسط – میان افراط و تفریط - است؛ یعنی نه زیاد جسور است و نه بسیار ترسو، نه زیاد خشمگین است و نه بسیار آرام، نه تنبل و نه زیرک، نه سنگدل، نه هرزه، نه متکبر و نه خودکم بین و در عملکردها سالم برخورد می کند. خوب و سریع رشد می کند، خواب های خوش می بیند، از بوی خوش، زیبایی و پاکیزگی لذت می برد.
آنها دوست داشتنی، گشاده رو و خوش برخوردند. در اشتهای به غذا و نوشیدنی اعتدال دارند. به طور کلی اشخاص صاحبان مزاج معتدل سراسر وجودشان در اعتدال است.
بر اساس مزاج جبلی و سرشتی فرد، میزان این اعتدال تغییر می کند چون اعتدال یک امر نسبی است، یعنی ما فردی با مزاج جبلی صفرا که تندرست و سالم باشد را نیز داریم و یا فردی با مزاج اصلی بلغم که کاملا در سلامتی جسم و روح به سر ببرد نیز وجود دارد و در مورد مزاج دموی و سوداوی نیز این گونه است.
امام علی به یکی از دانشمندان یهود گفت: «هرکس طبع او معتدل باشد مزاج او صافی گردد، و هرکس مزاجش صافی باشد اثر نفس در وی قوی گردد. و هر کس اثر نفس در او قوی گردد، به سوی آن چه که ارتقایش دهد بالا رود و هر که به سوی آن چه ارتقایش دهد بالا رود، به اخلاق نفسانی متخلق گردد و هرکس به اخلاق نفسانی متخلق گردد موجودی انسانی شود نه حیوانی و به باب ملکی درآید و چیزی او را از این حال برنگرداند.
اطلاعات شما با موفقیت ثبت شد
تشخیص مزاج فردی در افراد
مزاج را می توان از روی ۱۰ طریق شناسایی کرد
لمس
گوشت و چربی
رنگ پوست
معاینه مو
شکل اندام ها
سرعت انفعال اعضا
خواب و بیداری
نتیجه گیری کلیه افعال بدن
کیفیت دفع فضولات بدن
انفعالات نفسانی
1- لمس:
شخص مزاج شناس، باید خود معتدل مزاج یا حداقل سالم باشد و گرمی، سردی، زبری و تری بیشتر از وضع طبیعی را حس کند تا بتواند مزاج فرد را مشخص کند.
شخص معتدل مزاج در لمس پوست فرد: اگر گرما احساس کند، گرم مزاج است. اگر سرما احساس کند، سرد مزاج است.
اگر در لمس، نرم تر از حد طبیعی باشد، دلالت بر رطوبت مزاج می کند.
اگر در لمس، سفت تر از حد طبیعی باشد، دلالت بر خشکی مزاج دارد.
۲- گوشت و چربی (مزاج چاقی و لاغری):
چاقی دو گونه است: اگر در بدن فرد گوشت زیاد باشد، نشانه ی گرمی و تری است و اگر چربی بدن بیشتر از گوشت باشد، دلالت بر سردی وتری می کند.
لاغری نیز دو گونه است: لاغری در اثر کمی گوشت باشد نشانه ی سرد و خشک است و اگر لاغری در اثر کمی پیه باشد، دلالت بر گرم و خشک است.
3- رنگ پوست:
سفیدی: کسی که برودت مزاج داشته باشد رنگش سفید می شود. بدنی سرد و رنگ سفید دارد.
قرمزی: نشان از گرمی و پرخونی دارد زیرا غذا در بدن گرم مزاج به خون استحاله می شود.
زردی: رنگ زرد مایل به سرخی دلالت بر گرمی مزاج (صفرا) دارد.
بادنجانی: نشانه خشکی و سردی (سودا) است.
گچی: نشان از مزاج سرد را دارد.
٤- معاینه مو:
یکی از فضولات بدن است که نوع کیفیت و حالات آن برای شناسایی نوع مزاج به عنوان یک معیار به شرح ذیل مورد استفاده قرار می گیرد:
سرعت رشد مو: اگر سرعت رشد مو زیاد باشد، نشانه گرمی مزاج است. سرعت رشد مو کم باشد، نشانه سردی مزاج است. رشد مو بسیار سریع باشد، دلیل بر گرمی و خشکی مزاج است.
پر مویی یا کم مربی بدن پر مویی: دلیل بر گرمی مزاج است، کم مویی، دلیل بر سردی مزاج است.
نازکی و کلفتی مو: نازکی مو، دلیل بر سردی و تری مزاج است. کلفتی مو، دلیل بر گرمی و خشکی مزاج است.
شکل مو: ستبری و تجعد مو، دلیل برگرمی و خشکی است. کم بودن ضخامت و تجعد مو، دلیل بر سردی و خشکی است. موی نرم و نازک، دلیل بر سردی و تری است.
می توان گفت گرمی باعث ضخامت و ستبری مو، خشکی باعث تجعد و تری باعث نرمی و نازکی مو می شود.
رنگ مو: موی سیاه، دلیل بر گرمی مزاج است. موی سرخ مایل به زرد، دلیل بر سردی مزاج است. موی طلایی و سرخ، دلیل بر اعتدال مزاج است.
داشتن موی سپید یا روشن دلیل بر رطوبت و سردی است. همچنان که در افراد پیر این مورد صدق می کند.
5- شکل اعضا: موارد ذیل بیانگر گرمی مزاج است:
- قفسه ی سینه پهن و بزرگ
- اندام های بزرگ
- عروق برجسته، بزرگ و قابل مشاهده
- نبض عظیم و قوی
- عضلات کلفت و بزرگ عضله چسبیده به مفصل و تاندون کوچک
عکس موارد فوق دلالت بر سردی مزاج می کند. موارد ذیل بیانگر مزاج خشک است:
- چهره ی لاغر و پوست به استخوان چسبیده
- مفاصل قابل مشاهده و برجسته
- غضروف های حنجره، بینی و... برجسته و واضح عکس موارد فوق دلالت بر تری مزاج می کند.
6- سرعت انفعال اعضا:
اگر عضوی در برخورد با گرما، سرما، خشکی و رطوبت زود اثر پذیرد، دلیل غلبه آن مزاج است. مثلا اگر در گرما (چه خوراکی، چه موضعی و...) زود گرم شود، دلیل بر گرمی مزاج می باشد.
۷-خواب و بیداری:
اعتدال در خواب و بیداری، نشانه اعتدال مزاج و نمایانگر مزاج خوب مغز است. خواب بیشتر از حد، نشانه ی تری و سردی مزاج است و بی خوابی زیاد علامت خشکی وگرمی مزاج و به ویژه نشان دهنده ی گرمی و خشک بودن مزاج مغز می باشد.
۸- افعال:
تمام افعال بدن مثل سرعت رشد، رویش دندان، سرعت در سخن گفتن و پیوستگی گفتار، حرکت، سرعت باز و بسته کردن پلک ها و... اگر سریع تر از حد طبیعی خود صورت گیرد، دلیل بر گرمی مزاج و اگر کندتر باشد و در آنها تحمل و درنگ ایجاد شود، دلیل بر سردی مزاج است.
9- دفع فضولات:
فضولات بدن شامل ادرار (بول)، مدفوع (براز)، عرق، مو، ناخن، خون حيض، مایع منی و... است.
اگر این مواد زاید دارای بوی تند باشد، دلیل برگرمی مزاج است. بی رنگ بودن یا کم بودن فضولات و عدم رایحه آن، دلالت بر سردی مزاج دارد.
۱۰- کارها و رفتارهای نفسانی:
حالات نفسانی، نمایان گر مزاج آدمی است. اما باید در
نظر داشت که مزاج مورد شناسایی آیا مزاج جبلی و اصلی فرد است یا مزاج عارضی.
قوت، سرعت و کثرت افعال مربوط به روح و اعصاب، نشانه گرمی است. مثلا گرم مزاجان پرحرف هستند و با سرعت بیشتری صحبت می کنند. در حالی که سرد مزاجان آهسته، آرام و شمرده صحبت می کنند و کم حرفند. قدرت یادگیری و حافظه در گرمی مزاج بهتر می شود.
يبوست باعث ثبات رای و رطوبت باعث انعطاف پذیری می شود. سردی مایه ترس وگرمی مایه شجاعت است.
ویژگی های جسمی مزاج جبلی افراد دموی
- هیکل درشت و بدنی عضلانی
- پوست سرخ و سفید رنگ و موهای پر پشت
- نبض پر و قوی
- خوب خوابیدن و تحمل بی خوابی
- پوست گرم و مرطوب و نرم
- نه گرمایی و نه سرمایی، اما نسبتا تحمل سرما راحت تر
- میل به شیرینی و ترشی ولی توانای خوردن همه نوع غذا
- هوش و حافظه بالا
- سریع و پر انرژی
- میل و توان جنسی بالا
- عروق روی دست ها برجسته
بازتاب روانی و رفتاری در افراد دموی
- علاقمند به ادبیات و موسیقی
- استعداد شاعری
- علاقمند به طبیعت
- اهل عشق و محبت
- بلندپرواز و دوراندیش
- خوش اخلاق و خوشرو
- شجاع و جسور
- تنوع طلب و بی علاقه به کار تکراری
- معمولا بی نظم
- نوع دوست
- چالاک و پرانرژی
ویژگی های جسمی مزاج جبلی افراد صفراوی (گرم و خشک)
- لاغر اندام، اما مفاصل و استخوان بندی درشت و برجسته
- پوست گرم وخشک
- زرد بودن رنگ پوست و مقداری زردی در سفیدی چشم
- موهای پر پشت، سیاه و گاه مجعد
- به علت حرارت و خشکی زیاد مستعد طاسی سر
- خشکی دهان وعطش فراوان
- مستعد خارش در اثر خوردن خوراک های خیلی گرم
- تمایل به خوردن ترشی ها (سرکه، تمرهندی و لواشک)
- نبض پر وقوی
- عروق برجسته در دست
- زود عصبانی شدن و زود فروکش کردن
- بسیار پر انرژی و پرتحرک
- چالاک و سریع ( دقیق، منظم و تیزبین
- میل بالای جنسی و توان جنسی متغیر
- قدرت هاضمه خوب و معمولا همراه با یبوست
- رنگ مو سیاه و خرمایی و غالبا كم مو
بازتاب روانی و رفتاری در افراد صفراوی(گرم و خشک)
- علاقمند به ادبیات و ریاضیات
- دارای استعداد خشونت و بدخلقی
- دوست داشتن پاییز و زمستان
- گاهی عاشق و گاه فارغ
- گاهی با اراده، گاه سست
- گاهی پرانرژی، گاه کم انرژی
- تند و تیز و بی قرار در برخی موارد
- گاهی پر جرأت وگاه آرام
- نا آرام و دودل
- تیزبین و دقیق در برخی ابعاد
- آینده نگر و گاهی خیال باف
- دقیق در تصمیم گیری
- حاضر جواب و باهوش
- سریع، چالاک و پرانرژی
- پرحرف
ویژگی های جسمی مزاج جبلی افراد بلغمی(سرد و تر)
- هیکل معمولا درشت
- افرادی چاق و بدن پر چربی
- پوست سفید رنگ
- در لمس، پوست سرد و مرطوب و نرم
- موهای کم پشت
- دهان مرطوب
- خواب سنگین و زیاد
- احساس کسلی و بی حالی
- تمایل به خوردن شیرینی و ادویه جات و گرمی جات
- اذیت شدن در فصل زمستان
- مستعد ابتلا به بیماری های روماتیسمی و مشکلات گوارشی
- ایجاد مشکل هنگام خوردن سردی
- نبض ضعیف
بازتاب های روانی و رفتاری در افراد بلغمی(سرد و تر)
- گرایش به علوم عقلی و ریاضیات
- حسابگر و محتاط
- بد بهار و بد زمستان
- منطقی و عاقل
- میانه رو، محتاط و گاهی ترسو
- تجارت پیشه
- آرام
- دارای حرکات کند
- گذشته نگر
- ظریف و ریزبین و حساس منظم و دقیق
- بدون استعداد ریسک
- درون گرا
- میل و توان جنسی کم
- راحت گرفتن در امور و عدم داشتن روحیه درگیر
ویژگی های جسمی مزاج سرشتی افراد سوداوی(سرد و خشک)
- لاغر با استخوان های نازک و کشیده
- پوست خشک و رنگ آن متغیر از حالت سفید تا سبزه و تیره
- موی بدن کم و موی سر به علت سردی و خشکی زودتر دچار سفیدی با حالت
گندمگون می شود.
- نبض تقريبأ کند اما سفت و باریک
- در لمس، بدن سرد و خشک و پوست سفت
- بینی خشک
- عدم تحمل هوای سرد و راحتی در هوای گرم و فصل بهار
- اذیت شدن در پاییز
- تمایل به خوردن شیرینی و گرمی
- خواب کم
- حرکات متغیر از حالات آرام و کند تا معمولی
- زود سیر شده اما سریع گرسنه می شوند.
بازتاب های روانی و رفتاری افراد سوداوی(سرد و خشک)
- علاقمند به حسابگری و مسایل فنی
- علاقمند به بهار و تابستان
- کم احساس و منطقی
- میانه رو و محتاط
- مداومت در انجام کار
- ناآرام و همیشه در فکر
- منظم
- درون گرا
- اهل جدال و جنجال
- تیزبین و بادقت
- از نظر قدرت و میل جنسی ضعیف بوده و تمایلشان به رفتار محبت آمیز بیش از
آمیزش جنسی است.
مزاج جنس (شناختن مزاج مردان و زنان)
مزاج مردان در مقایسه با مزاج زنان بیشتر گرم و خشک است. در نتیجه نیروی مردان در
انجام کارها بیشتر از زنان است و مزاج زنان در مقایسه با مزاج مردان سردتر و مرطوب تر است.
مزاج مکان های مختلف
مکان های مختلف تاثیرات متفاوتی در مزاج افراد می گذارند.
مزاج کشور ایران در جهان: ایران در جنوب غربی آسیا در منطقه معتدل واقع است که از نظر اعتدال مزاج، پس از ساکنین خط استوا معتدل ترین الگوی مزاجی را دارند.
مزاج مناطق مختلف در ایران: مزاج مناطق کوهستانی (مثل دماوند) سرد و خشک است. مزاج مناطق بیابانی (مثل یزد) گرم و خشک است. مزاج مناطق کنار دریا (مثل حاشیه شمال و حوالی مازندران) سرد و تر است.
نکته: توجه به حالات مردم نواحی مختلف، تفاوت مزاج مکان ها را آشکار می سازد. برای مثال مردم اروپا بیشتر اهل قانون، سیاست و اقتصاد هستند (مزاج سردتر) و مردم آسیا (به ویژه خاورمیانه) تا حدی قانون گریز و اهل شعر و عشق و عرفان (مزاج گرم تر).
سن رشد (بدو تولد تا سی سالگی) گرم و تر: از آنجا که گرمی و تری برای رشد لازم است، باید به نسبت کافی و مناسب حرارت و رطوبت به کودك برسانیم؛ بنابراین، در سن رشد غذاهای معتدلی که حرارت و رطوبت کافی دارند، مثل: نان گندم، گوشت، شیر عسل، بادام، آبگوشت و... مفیدند و مصرف بیش از اندازه خوراکی هایی مثل کاکائو، تنقلات مصنوعی و... که باعث افزایش حرارت و غلبه خشکی می شوند، مضرند.
سن جوانی (۳۰ تا ۶۰ سالگی) گرم و خشک مزاج افراد رفته رفته گرم و خشک می شود. در این دوره فرد مستعد بی خوابی و اضطراب است.
سن میانسالی (40 تا 60 سالگی) سرد و خشک: قوای بدن به تدریج تحلیل می رود. در این دوره حرارت غریزی افت می کند و مزاج به سمت سردی و خشکی می رود. انسان در این دوران مستعد بیماریهای سوداوی مانند بواسیر، واریس و افسردگی است
سن پیری (60 سالگی به بعد) سرد و تر: این مرحله با ضعف شدید در قوا همراه است و از شصت سالگی آغاز می شود. مزاج این افراد سرد و تر است. البته بیشتر حکما معتقدند که در سن کهولت مزاج فرد متغیر و تابع شرایط محیط و رژیم غذایی است.
مزاج اندام ها
به طور کلی مزاج اندام بدن دارای 5 کیفیت است.
سرد و خشک :مو،استخوان،غضروف،زردپی،وتر
گرم و تر: خون،جگر،گوشت،ماهیچه، طحال
سرد و تر: چربی،پیه،نخاع،مغز
گرم و خشک:وریدها،شرایین،قلب
معتدل: معتدل ترین عضو بدن پوست است. خصوصا پوست دست و کف دست و از آن معتدل تر پوست گودی کف دست و باز معتدل تر از آن، پوست انگشتان است.
توجه: هر اندامی دارای تعادل مزاج ویژه خود می باشد و از لحاظ مزاج با اندام های دیگر متفاوت است.
مزاج استخوان وقتی معتدل است که خشکی آن بیشتر باشد، اعتدال مغز در حالتی است که رطوبت زیاد داشته باشد. اعتدال قلب در شرایطی است که از حرارت بهره زیادی برده باشد و عصب هنگامی در مزاج معتدل است که از سردی نصیب فراوان داشته باشد.
به عنوان مثال خداوند متعال مزاج مغز را سرد و تر آفرید؛ زیرا مغز تنها با داشتن چنین مزاجی می تواند ثبات رای، اندیشه و تفکر داشته باشد. عضوی که مزاجش گرم باشد، حرکت سریع و ثبات کم دارد. حال اگر مزاج مغز که باید به اندازه اعتدال خودش سرد و تر باشد از این اعتدال خارج شود و این سردی و تری بیشتر از حد شود، انسان دچار بیماری می شود. دیگر اعضای بدن نیز به همین صورت است.
مزاج عادت
در تعریف عادت چنین می توان گفت که هرگاه کاری به مرور زمان و کم کم انجام شود یا غذایی بسیار اندک اندک خورده شود، آن کار با آن غذا عادت می شود. خاصیت عادت آن است که مانند مزاج اصلی فرد، اولا اگر آن کار با آن عادت، بد باشد چندان اثر سوء نداشته و یا زیان آن کمتر و دیرتر بروز می کند و اگر عادت نیکو باشد منفعت آن خیلی زود دیده می شود. ثانیا ترک کردن عادت باید بسیار بسیار تدریجی باشد.
براین اساس می توان مزاج مادرزادی را شبیه یک عادت الهی سرشتی دانست. پس هرگاه مزاج مادر زادی بد باشد می توان آن را به تدریج و کم کم با غذا و کارهای ضد آن
اصلاح کرد.
توجه: هر مزاجی، دارای خوبی ها و بدی هایی است. هر شخصی با هر مزاجی در برخی زمینه ها دارای استعداد و توانایی است و در بعضی مسایل، دچار مشکل و دشواری، که باید استعدادها را پرورش دهد و بر ناتوانی ها فایق آید. مثلا همان قدر که یک فرد بلغمی باید برای درمان روحیه تنبل و کسل خود تلاش کند، یک فرد صفراوی هم برای کنترل مشکل غضب و پرخاشگری خویش در عذاب است. حتی در نحوه سلوک الی الله و مسایل عبادی هم این تفاوت لحاظ شده است و مثلا بعضی استعداد سلوک عقلانی و علمی و برخی توان سلوک قلبی و حبی بیشتری دارند.
این تفکر که انسان ها در گرو مزاج خود هستند از اساس اشتباه است. در روز حساب، از فردا نخواهند پذیرفت که مثلا چون مزاج صفراوی بوده با غضب های بی جای خود دل مردم را رنجانده یا چون مزاج بلغم داشته، نمازهای صبح قضا شده است.
اگر قایل به این شویم که هرکس باید خصوصیات بد مزاجی را به اجبار قبول کند و چاره ای از پذیرفتن آنها ندارد در واقع مبعوث شدن ۱۲4۰۰۰ پیامبر، ائمه معصومین ، کتاب های آسمانی و این همه حدیث و روایات اخلاقی در باب ترک رذایل اخلاقی و متخلق شدن به اخلاق خدایی را نادیده گرفته و این را هیچ عقل سلیمی نمی پذیرد.
اخلاط چهارگانه
ترکیباتی هستند سیال و مایع که بدین گونه شکل می گیرند. غذایی که خورده می شود، در کبد تغییر ماهیت داده و فعل و انفعالاتی روی آن صورت می گیرد و به چهارشکل در می آید:
1- ترکیبی قرمز متمایل به زرد به نام صفرا، که به هضم غذا کمک می کند، حرکات روده را افزایش می دهد، مسیر گردش خون در عروق را باز می کند، تیزی و حدت به ذهن می دهد و کارکرد مغزی را می افزاید. صفرا از تمام اخلاط سبک تر بوده و در صدر دسته بندی اخلاط می ایستد. صفرا طبیعت گرم و خشک دارد.
2- ترکیب دیگر قرمز رنگ است و نام دم یا خلط خون به خود می گیرد که حامل اکسیژن و مواد غذایی به بافت و سلول های بدن است و در لایه دوم، پایین تر از صفرا قرار می گیرد. دم طبیعت گرم و تر دارد.
3- ترکیب سوم، قرمز صورتی یا قرمز کم رنگ است که پایین تر از دم (خون) می ایستد و بلغم نام دارد. وظیفه ی آن تسهیل کار مکانیکی و لغزش مفاصل روی هم، تشکیل بافت عصبی و سلول های مغزی، آب میان بافتی و شبکه های لنفاوی می باشد. بلغم طبیعت سرد و تر دارد.
4- ترکیب چهارم، قرمز تیره و جگری رنگ است که سودا نام دارد و پایین ترین لایه و سنگین ترین خلط است. وظیفه ی طبیعی آن تحریک اشتها، تشکیل بافت استخوانی خواهد بود. سودا طبیعت سرد و خشک دارد.
این اخلاط چهارگانه با یکدیگر تعامل وتعادلی دارند که در مسیر گردش خون در جایگاه های طبیعی خود به میزان تعریف شده و متعادل قرار گرفته و وظایف ذاتی خود را انجام می دهند. مشکل درد و بیمارها از آنجا آغاز می گردد که این قرارگیری در عضوی خاص به هم بخورد و یک یا چند خلط وارد جایگاه دیگری شده (خلط نابه جا) و یا این که کمتر و بیشتر از حد لزوم در عضو یا اندام حضور یابند و یا این که کیفیت آنها ضایع شده و به اصطلاح، خلطهای فاسد و بد تشکیل شود.
هر ماده غذایی بسته به طبع و مزاج خود وقتی وارد بدن می شود موجب تولید اخلاط چهارگانه می گردد؛ اما یک خلط را بیشتر تولید خواهد کرد. مثلا: کاهو طبع سرد و تر دارد و پس از مصرف آن، بلغم خون افزایش می یابد. زنجبیل گرم و خشک است و پس از مصرف آن، صفرای خون افزایش می یابد و به همین شکل برنج سرد و خشک (سودازا) و انگور گرم وتر (خون زا) است.
علایم غلبه اخلاط:
نسبت اخلاط چهارگانه و همچنین کمیت و کیفیت هر یک از اخلاط باید در تعادل باشند تا سلامتی برقرار باشد. به هم خوردن نسبت بین آنها سبب ایجاد بیماری هایی می شود که بستگی به خلط مربوطه دارد؛ مثلا کسی که مزاج گرمی دارد و از غذاهای گرم مثل عسل، خرما و... خیلی زیاد یا بدون مصلح استفاده کند باعث افزایش خلط صفرا در بدنش می شود که منجربه بیماری های آن خلط می گردد. برای مثال:
1- غلبه صفرا: زردی رنگ چشم و پوست، تلخي دهان، خشکی دهان و بيني و عطش زیاد، کاهش تمایل به غذا، تهوع، احساس گزگز و سوزن سوزن شدن بدن، نبض سریع می شود.
2- غلبه خون: پری رگها و نبض، سردرد و سنگینی سر، سرخی چشمها، صورت و بدن، زیادشدن خواب و احساس کسالت و خمیازه، ایجاد دمل و بثورات پوستی و خارش،شیرینی دهان، خونریزی لثه و بینی، خارش محل حجامت است.
3- غلبه بلغم: سفیدی رنگ، نرمي و سردی پوست، کندی حواس و زیاد شدن خواب، فراموشي و کند فهمی، ترشحات پشت حلق بلغمی و سرفه زیاد، ضعف هضم و آروغ ترش زدن، زیاد شدن آب دهان، عدم تشنگی و ادرار سفید.
4- غلبه سودا: لاغری، خشکي و سفتی پوست، پر مويي پوست، سیاه شدن رنگ پوست به خصوص زیر چشم، فکر و خیال زیاد، خواب سبك و كم و پریدن های مکرر از خواب، سوزش سر دل و اشتهای کاذب با وجود گرسنگي شديد با خوردن چند لقمه به سرعت سیر میشوند) را به دنبال دارد.
اطلاعات شما با موفقیت ثبت شد