چگونگی نگهداری نوزاد در طب سنتی

نوزاد و نگهداری آن در طب سنتی

آداب نگهداری از اطفال

امام صادق (ع) در حدیثی به مفضل فرمودند: «ای مفضل! از منافع گریه کودکان نیز آگاه باش، بدان که در مغز کودکان رطوبتی است که اگر در آن بماند بیماری ها و نارسایی های سخت و ناگوار به او رساند؛ مانند نابینایی و جز آن. گریه، آن رطوبت را از سر کودکان سرازیر و بیرون می کند و بدین وسیله، سلامتی تن، و درستی دیده ایشان را فراهم می آورد. پدر و مادر از این راز آگاه نیستند و مانع آن می شوند که کودك از گریه اش سود ببرد. اینان همواره در سختی می افتند و می کوشند که او را ساکت کنند و با فراهم کردن خواسته هایش از گریه بازش دارند، ولی نمی دانند که گریه کردن به سود اوست و سرانجام نیکی، پیدا می کند.
بدین ترتیب چه بسا که در اشيا، منافعی نهفته باشد که معتقدان به اهمال و بی تدبیری در کار عالم از آن غافل اند و اگر می دانستند، هیچ گاه نمی گفتند که فلان چیز بی ثمر است؛ زیرا آنان از اسباب و علل آگاه نیستند. چه بسیار است چیزهایی که دانش اندك آفريدگان از آن کوتاه و خالق آفرینش با دانش بی پایانش از آن آگاه است.»
رسول خدا(ص) فرمودند: «کودکانتان را بخاطر گریه کردنشان نزنید؛ چرا که گریه آن ها تا چهار ماهگی، شهادت به لا اله الا الله، و در چهار ماهه دوم، صلوات بر پیامبر و در چهار ماهه سوم دعا برای والدینش می باشد.»
در حدیثی دیگر امام صادق (ع) به مفضل فرمودند: «ای مفضل در تمام اعضای جسم آدمی و تدابیری که در آنها نهفته است، اندیشه کن. و اما آبی که از دهان کودکان سرازیر می شود و خارج می گردد، رطوبتی است که اگر در بدن هایشان بماند، آثار وخیمی بر جای می گذارد. چنان که می دانی گاهی که رطوبت بدن چیره می شود، شخص، دچار کودنی، دیوانگی، کم عقلی، فلج و لقوه و جز آن می گردد.
خداوند (عزوجل) تدبير چنان نمود که این رطوبت در دوران کودکی از دهانشان بیرون رود و در بزرگی از سلامت تن برخوردار گردند. بدین ترتیب، پروردگار به خاطر نادانی آفریدگان، بر آنان منت نهاد و تفضل نمود. اگر اینان از داده ها و نعمت های بی شمار او آگاه بودند، هیچ گاه در معصیت و لغزش از فرمانش فرو نمی افتادند. پاك و منزه خدایی که چه بزرگ است نعمتهای او بر مستحقان و دیگر آفریدگان! و چه والاتر است از آنچه باطل گرایان می پندارند. »

شستن نوزاد تازه متولد شده

ابتدا نوزاد را با آب نیم گرمی که کمی نمک طعام در آن ریخته شده، می شوییم و مراقب باشیم که در چشم، گوش، دهان و بینی او نرود؛ چون این اعضا در نهایت لطافت و نازگی هستند. این عمل باعث سخت و نیرومند شدن پوست و عدم تحلیل رطوبات مفید داخل بدن می شود؛ چون نمک به علت خشکی باعث بسته شدن مسام(سوراخ و منافذ بدن) می گردد، اعضا را مستحکم و قوی کرده و باعث پیشگیری از عفونت و ضایعات پوستی است.
در موقع شستشو بهتر است ماما نوزاد را به شکم روی دست خود بیاندازد تا آب به اعضا مذکور وارد نشود.
پس از شستن، نوزاد را با یک پارچه لطيف خشک کرده و سپس در پارچه ای نرم و گرم که حرارتی متعادل و در حد حرارت رحم داشته باشد، می پیچیم.
بعضی ها گفته اند بجای عمل بالا، پس از تولد مقدار کمی نمک طعام نرم بر تمام بدن نوزاد پاشیده و ۲۴ ساعت وی را در همان وضعیت نگه داشته و سپس با آب شیرین او را بشوییم.
این گروه عقیده دارند که این عمل نقش بیشتری در استحکام پوست و اعضا داخلی و پیشگیری از عفونت و ضایعات پوستی دارد. اما باید باز هم مراقب ورود آن به چشم، گوش، دهان و بینی باشیم چون احتمال دارد باعث التهاب در این اعضا شود.

نوزاد و نگهداری آن در طب سنتی

پس از خشک کردن نوزاد، ماما دست و پای نوزاد را در جهات مختلف به ملایمت بکشد و هر اندامی که باید پهن تر از حالت موجود باشد با فشار ضعیف سر انگشتان و مالش، پهن و آنچه را نیاز به باریک تر شدن دارد، باریک کند و به عبارتی هر اندام را به بهترین وضع آرایش دهد. سپس انگشت کوچک خود را کمی چرب کرده، راه حلق و بینی نوزاد را باز و کمی گشاد کند و در مرحله بعد کمی مقعد وی را گشاد کند. بعد سر آلت را کمی با دست بمالد و سپس شکم و مثانه او را کمی ماساژ دهد تا فضولاتی که در شکم و ادراری که در مثانه جمع شده است خارج شود. چون همانطور که می دانیم کلیه منافذ جنین در زمان زندگی در داخل رحم بسته است و کلیه تبادلات وی از طریق بند ناف انجام می شود. پس منافذ طبیعی وی ضعیف بوده و نیاز به تقویت دارند.
در مرحله بعد چشمان نوزاد را با یک پارچه لطیف ماساژ می دهیم تا اگر ترشحات در آن جمع شده است، خارج شود و سپس کمی روغن در چشم وی می چکانیم تا باعث تقویت طبقات مختلف چشم نوزاد شود و اگر روغن زیتون باشد، بهتر است.

قنداق کردن

برای محافظت نوزاد از گرما، سرما، صدمات خارجی و شکل گیری بدن در وضعیت مناسب هیچ چیزی بهتر از قنداق کردن نوزاد تا سه یا چهار ماهگی که اعضا استحکام پیدا کنند، نیست. چون تا زمانی که اعضا استحکام مناسب پیدا کنند احتمال آسیب طفل زیاد است، و ابتدا دست و پای نوزاد را ماساژ داده و اندام ها را در وضعیت مناسب قرار داده و سپس وی را قنداق می کنیم. ضمنا دست ها را هم دراز کرده و قنداق می بندیم و از بند قنداقی استفاده می کنیم که پهن باشد و خیلی هم محکم آن را نمی بندیم تا نوزاد آسیب نبیند و حتی در دختران نسبت به پسران آن را شل تر می بندیم. چون دختران لطیف تر هستند. روزانه دو بار و شب ها یکبار قنداق را باز کرده، نوزاد را کاملا بررسی می کنیم تا دچار آسیب احتمالی نشده باشد. مدتی وی را آزاد می گذاریم تا کمی هوا بخورد، بدن او را کمی ماساژ می دهیم و مجددا وی را قنداق می کنیم.
زمان قنداق کردن در زیر دست، شانه، گردن و سر نوزاد پارچه تاشده ای قرار می دهیم بطوری که سر نوزاد بالاتر و از سایر اعضای او قرار گیرد تا فضولات بدن به سمت مغز صعود نکند. سر نوزاد را حتما می پوشانیم تا از سرما و جریان هوا حفظ شود و دچار بیماری و سرماخوردگی نشود.

مشاوره رایگان

جهت مشاوره رایگان شماره تلفن همراه خود را ثبت نمایید.

محل نگهداری نوزاد

مکان نوزاد از نظر روشنی و تاریکی بهتر است رو به تاریکی باشد. از نظر درجه حرارت معتدل باشد، آفتاب مستقیم بر وی نتابد، به عبارتی در سایه باشد. نوزاد را باید از صداهای شدید حفظ کرد تا به شنوایی وی آسیبی نرسد. ضمنا در بالای سر وی و با اطراف روشنی چراغ و یا چیزی که توجه وی را جلب می کند، وجود نداشته نباشد. چون عضلات و اعصاب چشم نرم است و در جای خود استحکام ندارند. احتمال چپ شدن چشم نوزاد وجود دارد.
نوزاد را می توان در گهواره گذاشت، آن را تکان داد و برای وی لالایی خواند؛ چون تکان دادن و لالایی خواندن باعث آرامش و لذت او می شود؛ اما بعد از شیر خوردن نباید گهواره را تکان داد؛ چون می تواند باعث سوء هضم شود. سر طفل در گهواره باید بالاتر از بدن او باشد؛ پس پایه گهواره در سمت سر نوزاد طوری قرار داده شود که بالاتر قرار گیرد تا فضولات به سمت مغز صعود نکند.

حمام کردن نوزاد

معمولا تا ۴۰ روز اول، نوزاد را روزی یکبار حمام می کنیم و پس از استحمام کمی او را ماساژ می دهیم. اما تعداد دفعات حمام، بسته به فصل و قدرت بدنی نوزاد متفاوت است، در فصل سرما می توان روزی یک مرتبه تا یک روز در میان و حتی هفته ای یک بار نوزاد را حمام کرد و در فصل گرما روزی یک بار تا روزانه دو بار وی را شستشو داد. که بسته به قوت طفل و فصل متفاوت است. هر چه طفل قوی بنیه تر باشد می توان دفعات حمام کردن را افزایش داد. آب مورد استفاده در حمام باید نیم گرم باشد و در فصل سرد کمی متمایل به گرم باشد.
دمای خود حمام معتدل باشد و هوا در آن جریان نداشته باشد؛ چون می تواند باعث سرماخوردگی شود. نوزاد باید سریعا شسته و خشک شود؛ اگر حمام کردن طولانی گردد باعث تحليل رطوبت مفید داخلی طفل و جذب رطوبت خارجی مضر توسط اعصاب او می شود و در نهایت بیماری و ضعف نوزاد را در پی دارد. حمام کردن بهتر است بعد از یک خواب طولاني و هضم شیر باشد. بنابراین اول صبح مفیدتر است.

نوزاد و نگهداری آن در طب سنتی

روغن مالی نوزاد

پس از حمام کردن نوزاد، بدن او تا چهار ماه باید با روغن های مناسب ماساژ داده شود. بهترین روغن برای پسرها روغن گاو، دنبه و پیه تازه و برای دختران، روغن بنفشه و بادام شیرین است.
همزمان با روغن مالی، بدن نوزاد را ماساژ می دهیم تا خستگی و ماندگی ناشی از قنداق کردن و در گهواره ماندن از بین برود. حتی گاه به علت اینکه طفل مدت طولانی در قنداق و گهواره می ماند، دچار ناراحتی و خستگی در پشت می شود که باعث گریه زباد و شیر نخوردن است؛ روغن مالی و ماساژ باعث آرامش و بهبودی و نهایت شیر خوردن و خوابیدن او می شود.
چون احتمال عفونت در چین های بدن مثل کشاله ران، زیر بغل و پشت گوش وجود دارد، می توان کمی برگ مورد و گل سفید سرشوی را نرم ساییده و در این قسمت ها پاشید. اگر هوا سرد باشد، گل سرشوی به تنهایی کفایت می کند.

شیردهی به نوزاد

پس از تولد تا ۶ ساعت نباید به نوزاد شیر داد تا گریه کند و دست و پای خود را تکان دهد و چون این کار باعث می شود معده و حلق او نیز حرکت کرده، وسعت پیدا کند و آماده پذیرش شیر شود. اگر طفل شدیدا ناآرام است و طلب شیر می کند، باید تا جایی که ممکن است شیر دادن را به تاخیر انداخت.
زمانی که بار اول می خواهند به طفل شیر دهند، ابتدا باید کام وی را با تربت سیدالشهداء و اگر نبود با آب فرات، زمزم و یا باران (نيسان) بردارند و بعد کمی عسل، خرما و با شیرینی دیگر به کام او بمالند و بعد به وی شیر دهند؛ چون عسل و یا هر شیرینی دیگر باعث تقویت معده و آمادگی آن برای هضم است.
از طرفی هر چه زودتر کام نوزاد برداشته شود بهتر است. در شروع شیردهی باید به طفل کم کم شیر دهند و در دفعات کم، مثلا در هفته اول در شبانه روز سه تا چهار بار تا معده و دستگاه گوارش او به شير عادت کند و قبل از هر بار شیر دادن کمی عسل آب در دهان او بریزند؛ خصوصا صبح ها تا بهتر شیر بخورد.
در هر بار شیر دهی باید به هضم شیر قبلی مطمئن شد و سپس مجددا به نوزاد شیر داد؛ خوابیدن بعد از شیر خوردن خیلی مفید بوده و باعث هضم بهتر شير است.

مدت شیر خوردن نوزاد

مدت شیر خوردن یکسال و نه ماه و به عبارت دیگر ۲۱ ماه تمام است. حداکثر زمان شیر خوردن دو سال تمام است. اگر بیشتر از مدت توصیه شده شیر خورده شود، باعث کند ذهنی طفل می شود.
بنابراین قبل از اتمام زمان شیر خوارگی باید طفل را به غذاخوردن عادت دهیم، سپس کم کم مقدار شیر خوردن را کم و مقدار غذا خوردن را زیاد کنیم تا موقع از شیر گرفتن، طفل اذیت نشود.

نوزاد و نگهداری آن در طب سنتی

لباس نوزاد

زمانی که حضرت مجتبی(ع) به دنیا آمد رسول حق به دست اندرکاران امور خانه فرمودند: «او را در لباس سپید بپوشانید، بر اثر بی توجهی، کودک را در لباس زرد پوشانیدند و به دست پیامبر بزرگوار دادند، حضرت او را گرفتند و بوسیدند، و زبان در دهانش گذاشتند، و لب او را مکیدند، سپس فرمودند: «به شما نگفتم او را در لباس سپید بپوشانید؟ آنگاه لباس سپید خواستند و عزیزش را با آن پوشانیدند و لباس زرد را به کناری انداختند سپس به گوش راستش اذان، و به گوش چپش اقامه گفتند و او را حسن نامیدند، و همین برنامه ها را در ولادت حضرت حسین بکار گرفتند. »

اولین غذای نوزاد

کلینی، صاحب کتاب کافی در روایتی نقل می کند: « حنكوا أولادكم بماء الفرات وبتربه قبر الحسین ع، فان لم يكن فبماء السماء؛ کام کودک خود را به آب فرات و تربت امام حسین ، اگر نبود با آب آسمان کامش را بردارید.»

اذان و اقامه

اولین عضوی که از نوزاد کار خود را شروع می کند گوش اوست، قرآن برای گوش جایگاه ویژه ای قائل شده است. صدا در مشاعر طفل اثر می گذارد خانه باید از صدای ناباب و حرام و آلوده پاک باشد و گرنه کودک را از نظر فکری و روانی آلوده می کند.
شیوه رسول خدا و امامان معصوم ؟ اذان گفتن و اقامه در لحظات اول تولد در گوش راست و چپ نوزاد بود.
نگویید یک روزه است، نمی فهمد، نمی بیند، شعورش نمی رسد، و قدرت گیرندگی ندارد، بلکه همه اینها را به صورتی نو، فعال، قوی و پرقدرت دارا می باشد.
یکی از اساتید بزرگ می گفت از علامه طباطبایی شنیده ام: «دختری بیست و سه ساله، اهل آمریکا، دچار بیماری مغزی شد، او را عمل کردند، اوایل به هوش آمدن زمزمه وار سرودی مذهبی ولی با لهجه فرانسوی از او شنیده شد، پدر و مادر او غرق تعجب شدند، طبيب علت تعجب را پرسید، گفتند دختر ما یک کلمه فرانسه بلد نیست، کتاب به زبان فرانسه ندارد، دوست فرانسوی در زندگی او نیست، که ناگهان مادر آن دختر معما را حل کرد.
گفت: دخترم سه ماهه بود، تعدادی از فراریان فرانسوی جنگ دوم جهانی به آمریکا آمدند، در میان آنان خانمی دارای شغل پرستاری و متعصب در آیین کلیسا بود، در همسایگی ما منزل گرفت، گاهی به خانه ما می آمد و کودک را به آغوش می کشید و برای آرام کردن او برایش زمزمه می کرد، معلوم بود آنچه را زمزمه می کند رنگ مذهبی دارد از آن روز نقش این سرود در مغز این بچه مانده است، در ۲۳ سالگی به وقت بهوش آمدن نقش سرود از مغز به زبان آمد، و بدون اختیار جاری شد.

هفت خصلت به وقت تولد

معصوم(ع) به نقل صاحب مکارم الاخلاق فرمودند: «هفت خصلت به وقت ولادت کودک سنت است:
اولین آنها نامگذاری است، بعد تراشیدن سر، صدقه دادن به وزن موی تراشیده شده، عقیقه، آغشته کردن سر کودک به زعفران، پاک نمودن او به ختنه، خوراندن عقیقه به همسایگان »
از حضرت موسی بن جعفر(ع) در رابطه با ختنه سئوال شد، فرمودند: « ختنه در روز هفتم ولادت کودک از سنت است.

شیر مادر

شیر دادن مادر به طفل به مدت دو سال مسئله ای است که در قرآن مجید مطرح شده است. روزی کودک در سینه مادر است، و مادر به خاطر جهات شخصی یا خیالات خام یا حفظ بعضی مسایل جسمی حق ندارد طفل را از روزی خداداده محروم کند، و او را به شیر خشک، و به شیر حیوان و اموری از این قبیل حواله دهد.
باید دانست بهترین عامل برای وادار کردن پستان به ترشح شیر، مکیدن طفل است، و هیچ دارویی بهتر از مکیدن طفل نمی تواند پستان را به ترشح وادارد. از شروع مکیدن، ترشح شیر کم کم منظم می شود، و حالت عمومی مادر رو به بهبود می رود.
رسول حق(ص) فرمودند: « برای کودک شیری بهتر از شیر مادر نیست.»
توجه: شیر مادر برای نوزاد بهتر از هر شیر دیگری است. زیرا بیشتر از هر غذای دیگری به جوهر غذایی نوزاد که در زندگی جنینی به او می رسید، شباهت دارد.

نام گذاری

گروهی تصور می کنند، نام گذاری کودک امری عادی و معمولی است، و به هر نامی که بخواهند مانعی ندارد او را نامگذاری کنند، ولی اینطور نیست، نام گذاری امری بسیار مهم، و دارای اثر در مشاعر کودک و آینده اوست؛ به همین خاطر باب مفصلی در روایات، اختصاص به این موضوع پیدا کرده است.
امام کاظم(ع) فرمودند: « اول نیکی مرد نسبت به فرزندانش این است که او را به نام نیک نام گذاری کند؛ بر هر کدام از شما لازم است برای فرزندش نام نیک انتخاب کند.»
حضرت صادق(ع) از پدرانش روایت می کنند: «همانا رسول خدا اسماء زشت انسان ها و شهرها را تغییر می داد.
امام باقر(ع) فرمودند: «صادق ترین نام ها، نام هایی است که بوی بندگی حق دارد، و برترین نام ها برای فرزندان شما نام انبیا است.»
موسی بن جعفر(ع) فرمودند: «در خانه ای که نام پسران، محمد، احمد، علی، حسن، حسین، جعفر، طالب، عبدالله و نام دختران فاطمه باشد، فقر داخل نمی شود. »
توجه: در رابطه با آموزش و پرورش کودکان، اسلام دستورات کامل و بی نقصی دارد و باید برای تربیت فرزندان به کتاب ها و سخنرانی های انسان های دین شناس واقعی رجوع کنیم تا به لطف خدا نتیجه مطلوبی بگیریم.

برچسب ها:

زنان و زایمان

طب سنتی

اخلاط چهارگانه

7454

دیدگاه ها

نام :

ایمیل :

توضیحات :