بریدگی و خراشیدگی
امیدوارم هیچگاه گرفتار بریدگی نشوید که من ۳۰ سال پیش در جنگلی بارانی در پاناما دچار آن شدم. در جنگل، یک بریدگی کوچک می تواند یک شبه به یک عفونت بزرگ تبدیل شود. این آبسه با یک خراش کوچک شروع شده و قبل از این چرکی از آن خارج شود، به یک عفونت کامل، از انواعی که فقط در فیلم ها دیده می شود، تبدیل گردید.
ساق پایم به شدت درد می کرد، و زخم شروع به ترشح چرک سبز رنگ کرد و دستگاه ایمنی بدنم با باکتری هایی که به بقیه ساق پایم تهاجم می کردند در جنگ بود.
در مکان بی سروصدایی نزدیک مرز کلمبیا، که بریدگی به آبسه تبدیل شد، دوستان پانامایی من همگی تأیید کردند که عفونت در اثر تماس با نوع گرمسیری گیاه دیفنباخيا روی داده است. دوستانم می گفتند رزین سوزآور ترشح شده از ساقه بریده گیاه وارد بریدگی پوست شده است. این محتمل به نظر می رسید، مخصوصا چون که من پابرهنه روی شیب کنار رودخانه ها راه می رفتم و سعی داشتم از افتادن خود جلوگیری کنم. ولی هیچ وقت از این موضوع مطمئن نشدم. تنها چیزی که می دانستم این بود که زخم بزرگ شد، تب کردم و ترسیدم!
سعی کردم از خود شجاعت نشان دهم، ولی عفونت های پوستی در مناطق گرمسیری به سرعت شدت پیدا می کنند. سه دهه قبل، مثل امروز به گیاهان اطمینان نداشتم. بنابراین، به پزشکی آمریکایی در بیمارستانی نزدیک کانال پاناما مراجعه کردم.
دکتر ترس مرا تأیید کرد. و بعد از معاینه آبسه، گفت که اگر فورا آنتی بیوتیک تزریق نکنم، ممکن است پایم را از دست بدهم. او به من آنتی بیوتیک داد، ولی فکر می کرد این هم کافی نیست و برای نجات پایم باید درمان طولانی مدت در امریکا انجام دهم.
ولی در این زمان، مأموریتی به عنوان مشاور گیاه شناسی در جنگل های بارانی به من پیشنهاد شد. چه باید می کردم؟ قبل از همه می خواستم کارم را انجام دهم، ولی پایم را هم دوست داشتم
اعتماد به پزشکی جنگلی من دوست افریقایی - پانامایی خود به نام «چیکو» را که در چندین مسافرت جنگلی همراهم بود فراخواندم. او هم از پیوستن به یک سفر اکتشافی جنگلی دیگر استقبال کرد.
چیکو مرا لنگان لنگان نزد خواهرش «کارمن» برد که پرستاری با دانش بسیار در زمینه پزشکی جنگلی بود. او زخم های مشابهی را هم قبلا دیده بود و تأیید کرد که باید فورا درمان شوم، ولی نیازی به بستری شدن در بیمارستان با تزریق آنتی بیوتیک نیست.
کارمن گفت آبسه مرا با «گل» درمان می کند، ولی نه به معنای گیاهی آن. منظور او گل گوگرد بود. او توصیه کرد آبسه ها را با آب اکسیژنه، که گندزدایی مؤثر است، شسته و بگذارم در آفتاب خشک شود، و بعد گل گوگرد روی آن بپاشم.
من هم تصمیم گرفتم این روش طب جنگلی را امتحان کنم. کمی بعد، لنگان و تکیه داده به چیکو به جنگل بازگشتم، ولی مدت زیادی طول نکشید که متوجه شدم دستور کارمن و استفاده از گل گوگرد آبسه ها را به سرعت درمان کرده است. ظرف یک ماه، فقط جای زخمی باقی ماند که هنوز هم آن را دارم، که یادگار نخستین رویارویی من با روش درمان جنگلی است.
حالا چیکو نگهبان جنگلی بسیار دوست داشتنی در امریکای مرکزی است. درمان آبسه پایم را مدیون او هستم، می توانم بگویم سهمی در تجربه ۳۰ ساله پزشکی گیاهی من من ۵ سال از این ۳۰ سال را به گشت و گذار در نواحی گرمسیری برای یافتن گیاهان دارویی پرداخته ام، و هر وقت چیزی پیدا کرده ام، متوجه شده ام که برای یافتن گیاهان دارویی نیازی نیست حتما به جنگل های بارانی امریکای مرکزی بروید. برخی از آنها در محل شما هم هستند. بسیاری از بهترین گیاه داروها را می توان در حیاط پشتی خانه هم پیدا کرد.
احتمال دارد که گرفتاری پوستی شما به شدت عفونت من نباشد، ولی اگر بعد از یکی دو روز، بریدگی قرمزتر حساس تر، یا دردناک تر شد، یا چرک از آن خارج شد، گرفتار عفونت پوستی شده اید و باید به پزشک مراجعه کنید.
در اینجا چند گیاه دارو معرفی می شود که می توانند در درمان بریدگی های جزئی مؤثر باشند. اگر می خواهید این ها را روی بریدگی های شدید تر یا آبسه امتحان کنید، اول با پزشک خود مشورت کنید.
درخت چای:
روغن درخت چای توسط بومیان استرالیا و مهاجران اوليه آن برای درمان ساییدگی پوست، پای ورزشکار، گزیدگی کنه، سوختگی، و بریدگی به کار می رفت. مصرف آن در درمان زخم هم در تمام دنیا گسترش یافته است. دلیل خوبی هم برای این کار وجود دارد: حاوی ترکیبی گند زدای قوی به نام ترپینول۔۴ است.
دکتر وارو تایلر ، استاد گیاهان دارویی دانشگاه پوردیو، هم روغن درخت چای را برای درمان زخم توصیه کرده است.
من خود روغن درخت چای را به عنوان گند زدای جلدی در درمان آبسه تأیید می کنم. این یک گند زدایی بسیار قوی بر علیه باکتری ها و قارچ هاست. در واقع، روغن درخت چای به همان خوبی گند زداهای غیرگیاهی است که در خانه ها مصرف می شد: تنتوريد و مرکورکرم.
کسانی که حساسیت دارند، ممکن است روغن خالص درخت چای پوست آنها را تحریک کند. من توصیه می کنم با افزودن چند قطره از آن به چند قاشق غذاخوری از هر روغن گیاهی دیگر آن را رقیق کرده و بعد استفاده کنید. اگر باز هم حساسیت نشان دادید، باز هم آن را رقیق تر کنید یا از ادامه مصرف منصرف شوید. روغن درخت چای، یا هر روغن اسانس دیگر را نخورید. این ها بسیار غلیظ هستند، و مقدار کم بسیاری از آنها می تواند سمی باشد.
همیشه بهار:
کمیسیون تل که مرکز تخصصی آلمان برای گیاهان دارویی است، تأثیر مصرف همیشه بهار را در کاهش التهاب و بهبود زخم تأیید کرده است.
برای درست کردن محلول شستشوی بریدگی، یک فنجان آب جوش را روی یک قاشق مرباخوری گلبرگ های خشک همیشه بهار بریزید و بگذارید ده دقیقه خیس بخورد. بعد پارچه ای تمیز را در آن خیسانده و به صورت کمپرس روی زخم بگذارید. همیشه بهار به صورت کرم مؤثرتر است. می توانید کرم های پوستی حاوی همیشه بهار را از داروخانه ها تهیه کنید.
گوش خر (هماور):
این گیاه حاوی ترکیبی به نام آلانتوئین است که به ترمیم زخم ها در کمک می کند. اسید تانیک قابض موجود در آن هم در التیام زخم مؤثر است.
در سال های اخیر برخی گزارش ها در مورد وجود آلکالوئیدهای پیرولیزیدین در این گیاه داده شده است که می توانند کبد را آسیب برسانند. از این رو، بسیاری صاحب نظران خوردن آن را ممنوع کرده اند. ولی مصرف خارجی آن خطری ندارد. این گیاه هنوز هم نخستین انتخاب من در التيام ناسورهاست. می توانید برگ ها تازه گیاه را کنده و مستقیما روی ناحیه گرفتار بمالید. همچنین می توانید فراورده های تجاری حاوی گیاه گوش خر را از فروشگاه های مواد بهداشتی تهیه کنید.
اکيناسه:
اکيناسه خاصیت قوی تحریک کنندگی دستگاه ایمنی دارد که در التیام زخم ها مؤثر است. کمیسیون E هم مصرف خارجی فراورده های اکیناسه را در درمان زخم ها سطحی تأیید کرده است.
من استعمال خارجی این گیاه را فقط یک گند زدایی خفیف می دانم. و اگر دچار عفونت ناشی از یک بریدگی شوم، خوردن تنتوریا چای اکیناسه را برای تقویت دستگاه ایمنی بدنم در مقابله با عفونت ترجیح می دهم. (گرچه اکیناسه ممکن است زبان را موقتا دچار سوزش یا بیحسی کنده ولی این خطری ندارد.)
گلدن سیل:
همانند چندین گونه گیاهان زرد ریشه - مثل زرشک، ماهوئيا، و پلوروت - گلدن سیل دارای چندین ترکیب گند زدا، مخصوصا بربرین و هید راستین، است. من اگر ماده ضدعفونی کننده ای در دسترس نداشته باشم، در استفاده از ضماد خردکرده ریشه گلدن سیل در درمان بریدگی در جنگل درنگ نمی کنم.
آب بشقابی:
گیاه آب بشقابی دارای اسید آسیاتیک است، که محرک رشد بافت همبند برای ترمیم زخم است. در مطالعات بالینی، تأثیر استعمال خارجی آب بشقابی در التیام زخم ها، پیوند پوست، برش های جراحی و حتی قانقاریا هم اثبات شده است.
هورس بام:
چون من گیاه هورس بام را در حیاط خانه ام کاشته ام، با خرد کردن برگ های آن در الكل طبی تنتور التیام بخش زخم تهیه می کنم. به نظر می رسد الكل خنک ترکیبات گند زدای موجود در گیاه را بهتر از الكل گرم جذب کند. من این مخلوط را چند روز میگذارم تاخیس بخورد. بعد این مایع را می توان به عنوان شستشو دهنده گند زدا روی بریدگی ها مالید.
اگر تصمیم گرفتید از این گیاه استفاده کنید، پارچه ای را در تنتور کاملا خیسانده و مستقیما روی زخم بگذارید. و بعد آن را با پارچه ای تمیز باندپیچی کنید. هر چند ساعت یک بار، با خشک شدن پارچه، آن را عوض کنید. تنتور را هم می توانید برای پیشگیری از بروز عفونت و التیام سریع تر روی زخم بمالید.
این دستور را در تهیه تنتورهای گیاهی دیگر گفته شده است.
اطلاعات شما با موفقیت ثبت شد
صبر زرد:
گرچه صبر زرد را در درمان سوختگی بی درنگ استفاده می کنم، ولی در مورد مصرف آن در چیزی بیش از خراشیدگی یا پوست رفتگی مطمئن نیستم. مطالعات نشان داده اند که در درمان زخم های و بریدگی های عمیق زیاد مؤثر نیست. ولی تأثیر آن در بهبود بریدگی های سطحی ثابت شده است.
آرنیکا:
به گفته دکتر بیسیت، استاد داروسازی دانشگاه لندن و نویسنده کتاب بسیار عالی داروهای گیاهی و گیاه داروسازی، آرنیکا یا همیشه بهار کوهی برای درمان و ضدعفونی بریدگی ها و انواع دیگر زخم ها مؤثر است.
کمیسیون E هم استعمال خارجی گل آرنیکا را برای درمان سریع زخم ها، کبودی ها، دررفتگی ها، و پیچ خوردگی ها تأیید کرده است. برای کمپرس آن، یک تا دو قاشق مرباخوری گل آرنیکا را در یک هر فنجان آب جوش ریخته، بگذارید تا خیس بخورد و خنک شود، و بعد پارچه ای تمیز در آن خیسانده و روی زخم بگذارید.
میخک:
جوانه های خشک کرده گل این گیاه گرمسیری را می توانید در قفسه ادویه جات پیدا کنید، و روغن یا جوهر میخک هم در مطب عطردرمانگرها و دندان پزشک ها موجود است. جوهر میخک غنی از ماده اوژنول است، که هم خاصیت گندزدایی دارد و هم تسکین دهنده درد است. می توانید گرد میخک را روی بریدگی بپاشید تا عفونی نشود.
سیر:
وقتی لاله گوشم عفونی شد و دسترسی به پزشک نداشتم، یک حبه سیر را مستقیما روی ناحیه گرفتار گذاشتم. کمی عجیب است، ولی درمان مؤثر واقع شد. سیر عفونت و تورم همراه با آن را درمان می کند.
گذاشتن سیر روی پوست در برخی افراد ایجاد حساسیت می کند، ولی سیر یک آنتی بیوتیک بسیار عالی است. با این حال، اگر استفاده از سیر باعث تحریک پوست شود، مصرف آن را ادامه ندهید.
سیر تنها آنتی بیوتیک گیاهی نیست، وابستگان نزدیک آن، پیاز و پیاز کوهی، هم پر از ترکیبات گندزدا هستند.
ختمی:
هزاران سال است که ضماد ختمی برای درمان زخم به کار می رود، ریشه گیاه حاوی یک فیبر محلول (به نام موسیلاژ) است که در آب به صورت یک ژل اسفنجی آرام کننده درمی آید. احتمالا ارزش امتحان کردن را دارد.
یونجه زرد:
آزمایش روی حیوانات آزمایشگاهی نشان داده است که این گیاه التيام زخم را تسریع می کند. ظاهرا جزء مؤثر آن ترکیب کومارین است. در آلمان، از مخلوط گرد یونجه زرد و مقدار مساوی آن آب ضمادی برای درمان بواسیر می سازند. به نظر من مصرف این ضماد در درمان بریدگی ها و زخم های کوچک منطقی به نظر می رسد.
عسل:
گرچه عسل یک گیاه نیست، ولی در واقع از گیاه ساخته می شود. در پزشکی عامیانه سنتی همه جای جهان، عسل روی زخم مالیده می شود، چون خشک شده و تبدیل به یک باندپیچی طبیعی می گردد.
علم پزشکی هم نشان داده است که عسل خواص بیشتری هم دارد. مطالعات مختلف بر روی زخم های جراحی نشان داده است که عسل التيام زخم را تسریع می کند.