شناخت مزاج ها و انواع آن:گرم و خشک (صفرا)،گرم و تر( دم)،سرد و تر( بلغم)،سرد و خشک(سودا)

از تأثیر ارکان چهارگانه بر هم به ترتیب زیر مزاجهای مختلف ایجاد می شود .
1- «گرم و خشک (آتش)» + گرم و تر (هوا) گرم = خشکی و تری یکدیگر را خنثی می کنند
2- گرم و خشک(آتش)+ سرد و تر(آب) = معتدل(گرمی و سردی، خشکی و تری یکدیگر را خنثی می کنند)
3- گرم و تر(هوا)+ سرد و تر(آب)= تر (گرمی و سردی یکدیگر را خنثی می کنند)
4- گرم و تر(هوا)+ سرد و خشک(خاک)= معتدل
5- سرد و تر(آب)+ سرد و خشک(خاک)= سرد
6- گرم و خشک(آتش)+ سرد و خشک(خاک)= خشک

تاکنون پنج مزاج گرم، سرد، خشک، تر و معتدل ایجاد شد. حالا در نظر بگیرید که هر یک از این «ارکان چهارگانه» بر رکن مقابل خود غلبه پیدا کند. به عنوان منال ۱۰۰ واحد آتش و ۱ واحد آب بر هم اثر بگذارند. آتش غلبه کرده و اثری از آب باقی نمی ماند و مزاج حاصله همان طبع آتش یعنی گرم و خشک خواهد بود. لذا چهار مزاج دیگر معادل طبع عناصر (ارکان) چهار گانه حاصل می شود که عبارتند از گرم و خشک، گرم و تر، سرد و تر، سرد و خشک

از این چهار مزاح با پنح مزاح قبلی که توضیح داده شد مجموعة 9 مزاج حاصل می شود
1- معتدل ۲- گرم ۳- سرد ۴- تر ۵ - خشک ۶- گرم و خشک ۷- گرم و تر ۸- سرد و تر ۹- سرد و خشک
برای راحت شدن بحث، چهار مزاج أخر را انتخاب کرده و با اندکی مسامحه، نام های ذیل را برای آن انتخاب می کنیم 1- گرم و خشک (صفرا) 2- گرم و تر( دم) 3- سرد و تر( بلغم) 4- سرد و خشک(سودا)
راجع به صفرا، دم، بلغم و سودا در بحث «اخلاط» بیشتر سخن خواهیم.