دستگاه تولید مثل در مردان
مردها در سن 16تا ۱۸ سالگی به بلوغ جنسی خود می رسند.از آنجایی که مردها پس از بلوغ به صورت مداوم اسپرم تولید می کنند ، نسبت به زنان مدت طولانی تری قدرت باروری دارند و برخی از مردان می توانند در سن ۷۰ سالگی یا بیشتر پدر شوند . اسپرم در بيضه ساخته می شود و طی آمیزش جنسی ، آلت تناسلی مرد آن را به دستگاه تناسلی زن می رساند .
هر اسپرم دم بزرگی دارد که به وسیله آن می تواند در دستگاه تناسلی زن حرکت کند.
دستگاه تولید مثل در مردان قبل از تولد آنها شروع به رشد می کند . قسمت های قابل مشاهده این سیستم تنها آلت تناسلی و کیسه بیضه می باشند ولی درون بدن ، شبکه پیچیده ای از مجاری ، غدد و دیگر بافت ها وجود دارند که با همکاری هم ، ساخت و انتقال اسپرم را ممکن می کنند.
ساخت اسپرم
پس از بلوغ هر روز حدود ۱۲5 میلیون اسپرم در بیضه ساخته می شود . از آنجایی که ساخت اسپرم در درجه حرات بدن به خوبی انجام نمی شود ، بیضه به وسیله معلق بودن در خارج از بدن سرد نگه داشته می شود . بیضه ها درون کیسه ای به نام كيسه بيضه قرار گرفته اند. اسپرم بالغ از طریق اپیدیدیم بیضه را ترک می کند . اپیدیدیم یک لوله پیچ در پیچ بلند است که بالا و پشت هر بیضه قرار گرفته است . اسپرم ها قبل از آنکه به وازدفران ( لوله ای که اپیدیدیم را به دستگاه انزال متصل می کند ) بروند ، در اپیدیدیم ذخیره شده و در آنجا بالغ می شوند . در هنگام فعالیت جنسی هر وازدفران منقبض » شده و اسپرم را به طرف پیشابراه حرکت می دهد. اسپرم توسط مایعی که از ترشحات چندین غده ساخته شده است حمل می شود . ترشحات غده پروستات نیز به این مایع افزوده می شود. غده پروستات یک مایع شیری را ترشح می کند که به حرکت اسپرم کمک می نماید .
این ترشحات علاوه بر اینکه بستر مناسبی برای حرکت اسپرم ایجاد می کنند ، به عنوان مواد مغذی نیز برای اسپرم هستند. این ترشحات به همراه اسپرم روی همرفته مایع منی ( semen ) را می سازند . در هر میلی لیتر منی ۵۰ میلیون اسپرم وجود دارد . هنگام مقاربت آلت جنسی مرد بزرگ و سفت می شود ، در هنگام اوج لذت جنسی ( ارگاسم ) ، انقباضات عضلات در آلت موجب می شود تا اسپرم در پیشابراه جلو رفته و به داخل واژن زن وارد شود . تستوسترون هورمون اصلی جنسی در مرد است و در سراسر عمر تولید می شود . این هورمون نقش مهمی در رشد آلت تناسلی و سایر ویژگی های جنسی در مرد دارد . در طی رشد افزایش چشمگیری در سطح این هورمون ایجاد می شود . این افزایش باعث تسریع رشد دستگاه تناسلی و صفات ثانویه از قبیل رشد موهای بدن ، ضخیم شدن صدا و رشد عضلات می شود .
بلوغ
بلوغ فرایند رشد جنسی است . در پسرها بلوغ در سن ۱۲ تا ۱۵ سالگی و حدود سه تا چهار سال طول می کشد. هورمونهای مترشحه از غده هیپوفیز سطح هورمون مردانه ۱ تستوسترون را افزایش داده و باعث تحریک تغییراتی از قبیل رشد آلت تناسلی و بروز صفات ثانویه می شوند .
صدا کلفت شده است. مو بر روی سینه رشد کرده است. موهای عانه رشد کرده است. آلت تناسلی بزرگ شده است. عضلات رشد کرده اند. حنجره رشد کرده است. کیسه بیضه و بیضه ها بزرگ می شوند.
ناهنجاریهای بیضه ، کیسه بیضه و آلت تناسلی
بیشتر دستگاه تولید مثل در مرد یعنی آلت تناسلی ، کیسه بیضه و بیضه ها در خارج از شکم قرار دارند . بنابراین علائم اختلالات این ساختارها در مراحل ابتدایی تشخیص داده می شود .
کیست های اپیدیدیمی
کیست های اپیدیدیمی با اسپرماتوسل ها کیسه های پر از مایع و بی ضرری هستند که در اپیدیدیم شکل می گیرند. کیست های اپیدیدیمی کوچک به خصوص در مردان بالاتر از 40 سال شایع هستند . این کیست ها رشد کندی داشته و معمولا بدون درد هستند.
در بیشتر موارد چندین کیست وجود دارد می توان آنها را به صورت توده های بدون درد شبیه یک شاخه کوچک انگور در بالا و پشت بيضه لمس کرد . ممکن است لوله های اپیدیدمی به طور همزمان در دو بيضه گرفتار شوند.
کیست اپیدیدیم کیست های پر از مایعی که نزدیک به بیضه در اپیدیدیم رشد می کنند ، کیست های اپیدیدیمی شناخته می شوند و معمولا بدون درد هستند .
اگر فرد در کیسه بیضه خود توده هایی را پیدا کرده است باید با پزشک مشورت کند تا مبادا موضوع مهمی همانند سرطان بیضه باشد . پزشک از روی معاینه فیزیکی یا اسکن اولتراسوند ( سونوگرافی ) بیماری را تشخیص می دهد .
کیست های اپیدیدیمی معمولا کوچک باقی می مانند و نیازی به درمان ندارند. به ندرت بزرگ و مشکل زا می شوند که در این صورت باید آنها را برداشت .
اپيديديمواوركيت یا التهاب اپیدیدم و بيضة
عفونت بیضه ها و اپیدیدیم می تواند منجر به این بیماری شود . این بیماری معمولا باعث تورم دردناک یکی از بیضه ها شده و ممکن است به همراه آن تب وجود داشته باشد .
عامل ایجاد بیماری اپیدیدیمی
بیماری معمولا به وسیله باکتریهایی ایجاد می شود که از مجرای ادراری از طریق وازدفران به اپیدیدیم راه می یابند . در مردان زیر ۳۵ سال علت اصلی ، بیماری های منتقله از راه جنسی مثل اورتریت غیر گونوکوکى ( التهاب پیشابراه ) است . در مردان مسن تر عفونت دستگاه ادراری ، التهاب پروستات با سوند گذاری ( جهت تخلیه ادرار ) می تواند عامل ایجاد بیماری باشد . در موارد نادری عفونت خون می تواند باعث بروز این بیماری شود .
در پسرها و مردان جوان شایع ترین علت بیماری ، اریون می باشد اما اکنون به خاطر واکسیناسیون کاهش پیدا کرده است .
اطلاعات شما با موفقیت ثبت شد
علایم بیماری اپیدیدیمی
علایم بیماری معمولا طی چند ساعت به وجود می آید و ممکن است شامل موارد زیر باشد :
- تورم ، قرمزی و حساس شدن کیسه بیضه در طرف آسیب دیده
- در موارد شدید ، درد شدید در کیسه بیضه همراه با تب و لرز
همچنین ممکن است علایم یک بیماری زمینه ای مثل تکرر ادرار و سوزش ادرار مثلا در هنگام عفونت ادراری وجود داشته باشد . این علایم مشابه یک بیماری شدید که تاب خوردگی بیضه نامیده می شود ، می باشند . به همین دلیل اگر فرد این علایم را داشت فورا باید به پزشک مراجعه کند .
چه کاری ممکن است انجام شود ؟
پزشک ممکن است برای تشخیص عفونت درخواست آزمایش ادرار بدهد. اگر پزشک به بیماری منتقله از راه تماس جنسی شک ببرد ممکن است با یک سواپ از پیشابراه نمونه تهیه کند تا از نظر عفونت آن را بررسی نماید . اگر بیماری تشخیص داده نشود ، نیاز است تا فرد در بیمارستان بستری شود تا از نظر عدم وجود تاب خوردگی بیضه بررسی شود . در بعضی موارد برای تشخیص نیاز به جراحی می باشد .
در صورتی که التهاب به وسیله ویروس اریون ایجاد نشده باشد، آنتی بیوتیک تجویز می شود . آنتی بیوتیک بر روی ویروس اثر ندارد . به فرد توصیه می شود استراحت کند و مایعات فراوان بنوشد . استفاده از مسکن به کاهش درد کمک می کند و استفاده از کیسه یخ نیز از تورم و درد می کاهد. درد معمولا بعد از یکی دو روز از بین می رود ولی تورم کیسه بیضه ممکن است هفته ها ادامه یابد .
پیچ خوردگی یا تاب خوردگی بیضه
بیضه ها در کیسه بیضه به وسیله طناب اسپرماتیک به صورت معلق قرار گرفته اند . مجرای اسپرماتیک ( وازدفران ) و رگهای خونی که بیضه را تغذیه می کنند در طناب اسپرماتیک محصور شده اند . اگر طناب اسپرماتیک ناب خوردگی پیدا کند، جریان خون به بیضه محدود می شود و باعث درد شدید در کیسه بیضه می شود .
تاب خوردگی معمولا یکی از دو بیضه را گرفتار می کند . این مشکل معمولا پس از یک فعالیت سخت ایجاد می شود ولی گاهی ممکن است بدون دلیل واضحی به وجود آید . اگر پیچ خوردگی بیضه درمان نشود می تواند باعث آسیب دایمی به بیضه شود .
علایم بیماری پیچ خوردگی یا تاب خوردگی بیضه
علایم بیماری معمولا به طور ناگهانی ایجاد می شود . این علایم عبارتند از :
- درد ناگهانی در بیضه که به تدریج شدید می شود
-درد در کشاله ران و بخش پایینی شکم
-قرمزی و حساس شدن کیسه بیضه در بیضه آسیب دیده
درد شدید ممکن است باعث تهوع و استفراغ شود. اگر کسی این علایم را داشت باید فورا به پزشک مراجعه کند .
چه کاری ممکن است انجام شود ؟
پزشک ممکن است برای رد سایر ناهنجاریها ( مثل اپیدیدیمو اور کیت ) که علائم مشابه با این بیماری دارند، سونوگرافی درخواست کند. در صورت اثبات وجود تاب خوردگی ، تناسلی برای باز کردن آن نیاز به عمل جراحی می باشد. برای جلو گیری از عود » بیماری ، هر دو بیضه به کیسه بیضه دوخته می شوند . اگر عمل جراحی به سرعت انجام شود ممکن است آسیبی به بیضه نرسد . با این وجود ، اگر بیضه به صورت غیر قابل برگشت آسیب دیده باشد باید آن را خارج کرد .
در تاب خوردگی بیضه طناب اسپرماتیک که بیضه به وسیله آن معلق است ، دچار پیچ خوردگی می شود و جریان خون به بیضه را محدود می کند. بعضی مواقع طناب اسپرماتیک خود بخود از حالت پیچش در می آید. اگر علایم برطرف شد باز هم باید با پزشک مشورت شود چرا که ممکن است مجددا عود کنند .
پیش آگهی بیماری پیچ خوردگی یا تاب خوردگی بیضه
اگر طناب اسپرماتیک قبل از 6 ساعت به حالت اول بر گردد ، معمولا بیضه آسیبی نخواهد دید . به طور معمول برداشتن یک بیضه بر باروری اثری نمی گذارد، زیرا بیضه دیگر می توانند اسپرم کافی را تولید کند .
سرطان بيضه
گرچه سرطان بیضه یک بیماری نادر است ، اما یکی از شایع ترین سرطان ها در مردان در سنین ۲۰ تا ۶۰ است . اگر بیماری در مراحل اولیه تشخیص داده شود ، به راحتی قابل درمان است . با این وجود ، در صورت عدم درمان ، سرطان بیضه ممکن است به غدد لنفی و سایر بخش های بدن گسترش یابد و نهایتا منجر به مرگ شود . در این بیماری معمولا یکی از بیضه ها گرفتار می شود .
بیشتر تومرهای بیضه ای در سلولهای اسپرم ساز ایجاد می شوند. 4 نوع تومر وجود دارد که عبارتند از سمینوما ، کارسینومای امیر یونال ، تراتوماو کوریو کارسینوما ، سمینوماها شایع ترین انوع تومرهای بیضه هستند و معمولا بین سنین ۳۰ تا 45 سالگی ایجاد می شوند .
عامل ایجاد بیماری سرطان بيضه
عوامل ایجاد کننده سرطان بیضه هنوز شناخته نشده اند ، اما برخی از عوامل مانند سابقه وجود بیماری در خانواده و نیز نوعی بیماری که در آن بیضه به داخل کیسه بيضه وارد نشده است ، خطر بروز بیماری را افزایش می دهند .
معاینه بیضه در سرطان بيضه
سرطان بیضه یکی از سرطان هایی است که اگر زود تشخیص داده شود ، به راحتی قابل درمان است . به همین دلیل همه مردان باید به طور منظم بیضه های خود را معاینه کنند. تومور سرطانی اولیه ممکن است به صورت یک توده سفت در سطح بیضه احساس شود . توده های نرم ممکن است کیست های بی خطر باشند و توده های دردناک اغلب به خاطر عفونت هستند. اگر در ظاهر و شکل طبیعی بیضه تغییری مشاهده کردید فورا با پزشک مشورت کنید.
چگونگی معاینه بیضه: بعد از بعد از حمام یا شستشو ، وقتی کیسه بیضه شل است ، به وسیله چرخاندن بیضه در بین شست و انگشتان دیگر ، آن را از نظر وجود توده یا سفتی بررسی کنید .
علایم بیماری سرطان بیضه
اگر بیضه به صورت منظم معاینه نشود ، ممکن است علایم تشخیص داده نشود . این علایم ممکن است به شرح زیر باشند :
- وجود یک توده سفت بدون درد در بیضه مبتلا
-تغییر در اندازه و بافت بیضه
-درد مبهم در کیسه بیضه
-به ندرت ، درد شدید و نیز در بیضه
تشخیص بیماری سرطان بیضه
پزشک بیضه آسیب دیده را معاینه می کند و ممکن است اسکن اولتراسوند در خواست نماید . برای بررسی بیضه از نظر وجود سرطان ممکن است یک آزمایش خونی ویژه انجام شود . اگر تشخیص سرطان داده شود ، آزمایشات خونی دیگر ، اسکن MIRI , CT انجام شود آیا سرطان به سایر بخش های بدن انتشار یافته است یا خیر .
درمان بیماری سرطان بیضه
در صورت وجود سرطان ، بیضه آسیب دیده باید به وسیله جراحی برداشته شود . اگر سرطان منتشر نشده باشد ، درمان دیگری لازم نیست . حتما پس از برداشتن بیضه ، تست های خونی هر 6 ماه یک بار برای اطمینان از عدم انتشار سرطان انجام می شود .
اگر سرطان به دیگر بخش های بدن انتشار یافته باشد، ممکن است به درمانهای دیگر شامل جراحی ، رادیوتراپی ( اشعه درمانی ) و شیمی درمانی نیاز پیدا شود . اگر سرطان به غدد لنفی شکم انتشار یافته باشد، ممکن است برای برداشتن غدد لنفى نیاز به جراحی باشد . از میان 4 نوع سرطان بیضه ، سمینوما به آسانی به وسیله جراحی و اشعه درمانی درمان می گردد .
پیش آگهی بیماری سرطان بیضه
مسیر آینده بیماری به نوع سرطان و مرحله ای که سرطان تشخیص داده می شود ، بستگی دارد . میزان درمان پذیری سرطان بیضه بسیار بالا است . حدود ۶۰ ٪ سرطانهای بیضه سمینوما می باشد که میزان زنده ماندن از آن بیش از ۹۰٪ است اما اگر به سایر بافتها گسترش یافته باشد ، این میزان به ۸۰٪ تنزل پیدا می کند .
برداشتن بیضه با عمل جراحی احتمالا بر عملکرد جنسی یا باروری تأثیر نمی گذارد ولی شیمی درمانی و اشعه درمانی ساخت اسپرم را کاهش می دهند . به همین دلیل ممکن است برخی افراد بخواهند قبل از درمان مقداری از مایع منی خود را از طریق منجمد کردن ، نگهداری کنند .
واریکوسل
واریکوسل تجمعی از سیاهرگهای گشادشده در کیسه بیضه است . این بیماری به علت نشت دریچه ها در سیاهرگهای بیضه که خون را از بیضه خارج می سازند به وجود می آید و از هر 6 مرد یکی را گرفتار می کند . معمولا دليل واضحی برای نشت دریچه وجود ندارد اما در موارد نادر واریکوسل می تواند در نتیجه فشار بر سیاهرگ ( معمولا در لگن ) به وجود آید که این عمل موجب می شود تا خون به خوبی از بیضه خارج نشود . این فشار می تواند به علت وجود تومر در کلیه نیز باشد. واریکوسل عمدتا در کیسه بیضه سمت چپ ایجاد می شود . بیضه گرفتار ممکن است پایین تر از بيضه سالم قرار گیرد و تورم بیضه نیز همانند کیسه ای پر از کرم به نظر آید .
چه کاری ممکن است انجام شود ؟
پزشک احتمالا می تواند به وسیله معاینه ( در حالیکه فرد ایستاده است و سپس به پشت خوابیده است ) ، بیماری را تشخیص دهد . اگر تورم به علت واریکوسل باشد باید با خوابیدن از بین برود چرا که وقتی فرد می خوابد سیاهرگها تخلیه می شوند . واریکوسل های کوچک بدون درد نیازی به درمان ندارند ، چرا که علامت دیگری ایجاد نمی کنند و اغلب از بین می روند . استفاده از محافظ با لباس زیر مخصوص می تواند ناراحتی مختصر را از بین ببرد . اگر واریکوسل به علت تومر در کلیه باشد، باید تمام یا بخشی از کلیه را با عمل جراحی برداشت .
واریکوسل ممکن است باروری را کاهش دهد ، اما عملکرد جنسی نباید تحت تأثیر قرار گیرد . اگر آزمایشات نشان دهند که تعداد اسپرم کم شده است و یا اینکه ناراحتی دائمی وجود داشته باشد، ممکن است عمل جراحی نیاز باشد. واریکوسل ها بعضی مواقع عود می کنند .
هیدروسل
غشا دولایه ای که بیضه را در بر می گیرد ، به طور طبیعی مقدار کمی مایع دارد . اگر در این غشا مقدار زیادی مایع جمع شود ، تورمی بوجود می آید که به آن هیدروسل گویند. این بیماری بیشتر در بچه ها و افراد پیر به وجود می آید . در اکثر موارد دليل واضحی بر بیماری وجود ندارد ، اما عفونت ، التهاب یا آسیب به بیضه می تواند باعث ایجاد بیماری شود . به ندرت ، هیدروسلی که در بالغین ایجاد می شود ، به دلیل تومر در بیضه است.
هیدروسل معمولا به صورت یک توده قابل مشاهده در کیسه بیضه دیده می شود . ممکن است به علت اندازه بزرگ در بیضه احساس سنگینی شود اما به صورت طبیعی در دی وجود ندارد .
هیدروسل : اگر در غشاء دو لایه پوشاننده بيضه مایع تجمع پیدا کند تورمی در کیسه بیضه به نام هیدروسل ایجاد می شود .
چه کاری ممکن است انجام شود ؟
اگر فکر می کنید دچار هیدروسل شده اید ، باید با پزشک خود مشورت کنید پزشک به وسیله گرفتن نور چراغ قوه بر روی بیضه آسیب دیده می تواند وجود مایع را تشخیص دهد . همچنین ممکن است برای تأیید تشخیص و رد سایر ناهنجاری های زمینه ای همانند تومر از سونوگرافی استفاده شود .
هیدروسلهایی که در اطفال ایجاد می شود معمولا تا 6 ماهگی از بین می رود و نیاز به درمان ندارد . با این وجود ، در تمامی موارد اگر هیدروسلی بزرگ ، ناراحت کننده یا دردناک باشد با یک عمل جراحی کوچک مایع اضافی خارج می شود . در صورت عفونت ممکن است آنتی بیوتیک تجویز شود . در صورت وجود تومر ، برای ارزیابی های بیشتر و درمان به پزشک متخصص ارجاع داده خواهید شد .
پرایاپیسم Priapism
نعوظ طولانی مدت و دردناک آلت که ربطی به میل جنسی نداشته باشد ، پریاپیسم نامیده می شود . پریاپیسم نعوظ مداوم آلت تناسلی به مدت 4 ساعت یا بیشتر است ( با یا بدون برانگیختگی جنسی) . بیماری معمولا دردناک بوده و به منظور جلوگیری از آسیب دائمی به بافت نعوظی آلت ، نیاز به درمان اورژانس در بیمارستان وجود دارد .
اگر خون نتواند از بافت اسفنجی آلت تناسلی سفت شده خارج شود ، این بیماری بوجود می آید . آسیب به اعصاب کنترل کننده خونرسانی آلت تناسلی ، ناهنجاریهای خونی مثل کم خونی داسی شکل ، لوسمی ، پرخونی و در بعضی موارد آمیزش طولانی مدت از عوامل ایجاد کننده بیماری هستند . در نتیجه عوارض جانبی استفاده از بعضی داروها مثل آنتی سایکوزها نیز بیماری ممکن است ایجاد شود . درمان با داروهای ضد ناتوانی جنسی نیز می تواند باعث ایجاد این بیماری شود .
چه کاری ممکن است انجام شود ؟
در صورت بروز نعوظ طولانی و دردناک بدون برانگیختگی جنسی باید به پزشک مراجعه کرد تا درمان اورژانس بر روی آن صورت گیرد . در بیشتر موارد می توان با یک سرنگ خون را از بافت نعوظی تخلیه کرد.
اگر پریاپیسم نتیجه یک بیماری زمینه ای باشد ، درمان های بعدی بستگی به عامل ایجاد کننده بیماری دارد ، در اکثر موارد خطر آسيب دائمی وجود دارد و نعوظ کامل ممکن است در آینده به خوبی انجام نشود .
سرطان آلت تناسلی
اختلال نادری است که تقریبا فقط در مردان ختنه نشده اتفاق می افتد . این بیماری در مردان بالای 40 سال شایع تر است . عفونت با ویروس پاپیلومای انسانی که باعث زگیل تناسلی می شود ، به عنوان فاکتور خطر برای بیماری می باشد . سیگار کشیدن نیز به نظر می رسد عامل خطر باشد . تومر معمولا در سر آلت ایجاد می شود . تومر ممکن است به صورت زگیل یا یک زخم مسطح بدون درد ظاهر شود . بعضی مواقع تومر ممکن است خونریزی کرده یا ترشحات بدبو داشته باشد . سرطان معمولا به کندی رشد می کند ولی در صورت عدم درمان ممکن است به گره های لنفاوی کشاله ران گسترش یابد . ناحیه آسیب دیده فورا باید توسط پزشک معاینه شود .
چه کاری ممکن است انجام شود ؟
پزشک معاینات فیزیکی را انجام می دهد و با یک سواپ نمونه تهیه می کند تا مشخص شود علایم به دلیل عفونت ایجاد نشده باشد . همچنین ممکن است بیوپسی ( نمونه برداری ) لازم باشد تا از نظر وجود سرطان نمونه بررسی شود . در صورتی که سرطان در مراحل اولیه تشخیص داده شود ، با موفقیت به وسیله جراحی، رادیوتراپی یا ترکیبی از هر دو ، درمان می شود .
ناهنجاریهای پروستات
غده پروستات یک اندام سفت گرد به اندازه یک شاه بلوط است . پروستات بخش بالایی پیشابراه را می پوشاند و در زیر مثانه و جلو راست روده قرار می گیرد . ترشحاتی که توسط غده پروستات تولید می شوند به منی اضافه می شوند . اختلالاتی که پروستات را تحت تأثیر قرار می دهند بسیار شایع هستند و به ویژه در مردان بالای ۳۰ سال مشاهده می شوند .
التهاب پروستات یا پروستاتیت
التهاب غده پروستات که پروستاتیت نامیده می شود ، ممکن است به صورت حاد یا مزمن باشد . پروستاتیت حاد شایع نیست و علایم شدید و ناگهانی ایجاد می کنند که سریع با درمان از بین می روند . بر عکس پروستاتیت مزمن علايم متوسط اما دائمی ایجاد می کند که می تواند درمان را مشکل نماید . هر دو نوع پروستاتیت در مردان فعال از نظر جنسی ، در سنین ۳۰ تا ۵۰ سالگی بروز می یابند .
عامل ایجاد بیماری التهاب پروستات
در اکثر موارد علت واضحی بر بیماری نمی توان یافت اما عفونتی که از دستگاه ادراری به پروستات گسترش یافته باشد، می تواند عامل بیماری باشد. عفونت های منتقله از راه تماس جنسی نیز می توانند عامل بیماری پروستاتیت باشند .
علایم بیماری علایم پروستاتیت حاد شدید بوده و به صورت ناگهانی ایجاد می شوند . این علایم
به شرح زیر هستند :
- تب و لرز
-درد در انتهای آلت
-درد در ناحیه پایین کمر
-اجابت مزاج دردناک
-تکرر ادرار دردناک و فوری
پروستاتیت حاد بعضی مواقع موجب احتباس ادرار ، تورم دردناک پشت بیضه ها و یا تشکيل آبسه در غده پروستات می شود .
پروستاتیت مزمن ممکن است علامتی ایجاد نکند . در صورت بروز علایم ، این علایم به تدریج ظاهر شده و شامل موارد زیر هستند :
-درد و حساس شدن انتهای آلت ، بیضه ، کشاله ران ، لگن یا کمر
-درد در هنگام انزال
-وجود خون در مایع منی
-تکرر ادرار
-درد در هنگام ادرار کردن
تشخیص بیماری التهاب پروستات
ممکن است پزشک از فرد معاینه مقعد به عمل آورد . در این معاینه پزشک انگشت خود را به داخل مقعد می برد تا پروستات را بررسی کند. ممکن است ادرار و ترشحات پروستات مورد بررسی قرار گیرد تا در صورت عفونت مشخصی . . سونوگرافی نیز ممکن است برای رد وجود آبسه یا سرطان استفاده شود.
درمان بیماری التهاب پروستات
اگر عفونت باکتریایی وجود داشته باشد ، آنتی بیوتیک تجویز می شود . ممکن است ماه ها طول بکشد تا عفونت به طور کامل از بین برود . بعضی مواقع در هنگام استفاده طولانی مدت از آنتی بیوتیک ، ممکن است پزشک داروی مسکن و ملین نیز تجویز کند . اگر علايم شدید باشند پزشک توصیه به استراحت می کند .
پروستاتیتی که در اثر عفونت ایجاد نشده باشد ممکن است با مسکن ها و شل کننده های عضلات درمان شود . برای کاهش علایم پروستاتیت مزمن ممکن است نیاز به ماساژ پروستات باشد. با وجودی که اکثر افراد مبتلا کاملا بهبود می یابند، اما هر دو نوع پروستاتیت می توانند عود کنند.
بزرگ شدگی پروستات
در بیشتر مردان ۵۰ سال سن پروستات تا اندازه ای بزرگ می شود . اینچنین بزرگ شدگی را هیپرپلازی پروستاتیک خوش خیم می گویند. این حالت غیر سرطانی بوده و ارتباطی با سرطان پروستات ندارد . بزرگ شدن ناچیز پروستات بخشی از فرایند طبیعی پیر شدن است. علت این بزرگ شدن شناخته نشده است.
علایم بیماری بزرگ شدگی پروستات
با بزرگ شدن پروستات ، پیشابراه تنگ می شود . ابتدا بزرگ شدن پروستات علامتی را ایجاد نمی کند. با این وجود ، در صورت ادامه یافتن بزرگ شدگی ، بیماری می تواند باعث اشکال در دفع ادرار شده و علایم زیر را به وجود آورد :
- نیاز مکرر به تخلیه ادرار در طول شب و روز
- تأخیر در شروع ادرار به خصوص در شب یا هنگامی که مثانه پر است
- جریان ضعیف و متناوب ادرار
- چکه چکه آمدن ادرار در انتهای دفع آن
- احساس عدم تخلیه کامل مثانه
هوای سرد ، نوشیدن مقادیر زیاد مایعات مثل الكل ، مصرف داروهای افزایش دهنده ادرار و مصرف داروهایی که باعث احتباس ادرار می شوند بیماری را بدتر می کند .
اگر مثانه کاملا تخلیه نشود ، باعث بزرگ شدن شکم می گردد . همچنین وجود ادرار در مثانه می تواند منجر به عفونت آن یا سنگ مثانه شود. بعضی مواقع بزرگ شدن پروستات کاملا از تخلیه ادرار جلوگیری می کند و باعث درد شدید می شود. این حالت نیاز به درمان اورژانس دارد. بعضی مواقع پر شدن مثانه منجر به فشار به کليه و آسیب آن می گردد.
بزرگ شدگی پروستات: پروستات بخش بالایی پیشابراه را می پوشاند و بزرگ شدن پروستات پیشابراه تنگ می کند و دفع ادرار را مشکل می نماید و از تخلیه کامل مثانه جلوگیری می کند.
تشخیص بیماری بزرگ شدگی پروستات
پزشک آزمایش مقعد انجام می دهد که در آن جهت بررسی پروستات انگشت خود را به داخل راست روده فرو می کند. همچنین ممکن است آزمایش خون جهت بررر عملکرد کلیه و رد سرطان پروستات درخواست نماید. ادرار نیز از جهت وی عفونت بررسی می گردد .
برداشتن بخشی از پروستات به عنوان درمان بزرگ شدگی پروستات
روشهای گوناگونی برای درمان بزرگ شدگی پروستات وجود دارد . شایع ترین روش برداشت جزئی یا ترانس اور تال پروستات است که در این روش فقط بخشی از پروستات برداشته می شود . این عمل زیر بیهوشی عمومی یا نخاعی صورت می گیرد و به بستری شدن سه روزه در بیمارستان نیاز دارد . از آنجایی که بخش باقیمانده پروستات می تواند بزرگ شود ، ممکن است علایم عود کنند و به عمل جراحی مجدد نیاز باشد. بعد از عمل جراحی ۸۰ ٪ افراد مبتلا عقیم می شوند چرا که پس از عمل در هنگام انزال اسپرم وارد مثانه می شود اما ارگاسم طبیعی است. در موارد کمی پروستاتکتومی جزئی می تواند منجر به ناتوانی جنسی شود .
یک وسیله بررسی کننده بخصوص به نام رسکتوسکوپ از پیشابراه عبور داده می شود تا به پروستات برسد. سپس یک سیم داغ ( سیم دیاترمی ) از طریق رسکتوسکوپ وارد می شود تا بافت های اضافه پروستات را ببرد و پیشابراه را گشاد کند .
روز بعد از جراحی ، رسکتوسکوپ و سیم دیارمی ( داغ ) را در می آورند. سپس یک سوند ( کاتتر) را برای تخلیه مثانه از طریق پیشابراه به داخل مثانه می فرستند . بعدا وسیله مخصوصی از طریق سوند وارد پروستات می شود تا آن را شستشو داده و از تشکیل لخته خونی جلوگیری کند. کاتتر دو تا سه روز در آنجا باقی می ماند .
درمان بیماری بزرگ شدگی پروستات
انتخاب درمان به عواملی مثل سن ، سلامتی عمومی ، میزان بزرگی پروستات و ابكه أبا انسداد جریان ادرار بر روی مثانه و کلبه اثر بد گذاشته است یا خیر ، بستگی دارد، درمان ممکن است بر عملکرد جنسی اثر بگذارد
اگر ملايم خفبف باشد، ممکن است پزشک توصیه کند که فرد از غروب به بعد مایعات زیادی ننوشد تا شب دچار تکرر ادرار نشود . در صورت تداوم علایم ، ممکن است نیاز به دارو ، عمل جراحی با سوند گذاری شود .
داروهای آلفابلوکر ، درمان شایع جهت بزرگ شدگی پروستات بوده و در بعضی موارد می توانند علایم را کاهش بدهند. در صورت لزوم جراحی ، توسط جراحی آن بخش که باعث انسداد جریان ادرار شده است برداشته می شود . در مواردی که پروستات بسیار بزرگ شده باشد و نتوان بافت اضافی را تخلیه کرد ، ممکن است پروستات به صورت کامل برداشته شود . در صورتی که به علت کهولت سن جراحی ماسب نباشد، ممکن است جهت تخلیه ادرار از سوئد به صورت دائمی استفاده شود.
پیش آگهی بیماری بزرگ شدگی پروستات
آینده بیماری بسیار متفاوت می باشد . موارد خفن ممکن است با دارو درمان شوند ولی عمل جراحی برای موارد شدیدتر کارآمد تر هستند .
سرطان پروستات
نوعی سرطان است که مردان را گرفتار می کند امروزه به دلبل سنجش فاکتوری در خون به نام ، آنتی ژن اختصاصی پروسنات . از میزان آن کاسته شده است.
عامل ایجاد بیماری سرطان پروستات
علت واقعی این نوع سرطان شناخته نشده است ، ولی هورمون تستوسترون که توسط بیضه ها ساخته می شود در رشد و انتشار توموذ ، مؤثر شناخته شده است
از بیوپسی غده پروستات جهت تشخیص سرطان پروستات استفاده می شود . در شایع ترین نوع بیوپسی با تکه برداری ، یک جستجوگر اولتراسوند به منظور نمایان شدن پروستات به داخل راست روده وارد می شود . سپس یک سوزن که متصل به جستجوگر است را به آرامی چندین بار به داخل پروستات می فرستند تا بخش هایی از آن جهت آزمایش بیرون آورده شود . بعد از بیوپسی ، برای چند روز ممکن است ادرار و منی حاوی خون باشند . در ده درصد موارد تومور ، به علت به ارث رسیدن ژنی معیوب ایجاد می شود . در اینگونه موارد بیماری قبل از سن ۲۰ سالگی بروز می یابد .
علایم بیماری سرطان پروستات
سرطان پروستات ممکن است هیچگونه علامتی به خصوص در افراد پیر ایجاد نکند . هرگاه تومور پیشابراه را تنگ کرده باشد و از این طریق علایم ایجاد شود ممکن است پی به بیماری ببریم . این علایم ممکن است شامل موارد زیر باشد :
- جریان ضعیف و کم ادرار یا ناتوانی در ادرار کردن به صورت طبیعی
- نیاز فوری و مکرر به ادرار کردن به خصوص در شب
- به ندرت ، وجود خون در ادرار
در برخی مردان علایم اولیه سرطان پروستات به خاطر گسترش سرطان پروستات به سایر بخش های بدن مثل غدد لنفي و ریه ها ایجاد می شود . در اینگونه موارد ، درد کمر ، بزرگ شدن غدد لنفي ، تنگی نفس و کاهش وزن زیاد علایم بیماری هستند.
تشخیص بیماری سرطان پروستات
از پروستات به این مناطق است . اگر فرد علایم سرطان پروستات را دارد و با سابقه این نوع سرطان در خانواده وجود دارد باید حتما با پزشک مشورت کند . پزشک آزمایش مقعد را انجام می دهد. همچنین ممکن است آزمایش خون برای اندازه گیری آنتی ژن اختصاصی پروستات درخواست شود .
پزشک ممکن است فرد را به بیمارستان بفرستد تا اسکن اولتراسوند انجام شود . توسط این روش پزشک اندازه پروستات و هرگونه ناهنجاری در آن را بررسی می کند .. هنگام اسکن اولتراسوند ممکن است بیوپسی پروستات انجام شود . در این روش تعدادی از سلول های پروستات برداشته شده و زیر میکروسکوپ مورد آزمایش قرار می گیرد . در صورت وجود سرطان ممکن است نیاز به MRI و اسکن رادیو نوکلاید باشد تا مشخص شود آیا گسترش سرطان به سایر نقاط بدن صورت گرفته است یا خیر.
درمان بیماری سرطان پروستات
درمان انتخابی برای این سرطان به سن ، سلامت عمومی و انتشار سرطان بستگی دارد . اگر سرطان به پروستات محدود باشد و فرد نیز از نظر سلامتی در وضعیت مناسبی باشد ممکن است پزشک ترجیح دهد با عمل جراحی ، کل پروستات و کمی از بافت های اطراف آن را بردارد . در روشی دیگر ممکن است پزشک از اشعه درمانی استفاده کند . در افراد پیر که سرطان آنها محدود به ناحیه کوچکی از پروستات است ، ممکن است درمان فوری نیاز نباشد اما بیماری باید از نزدیک تحت نظارت قرار گیرد .
اگر سرطان پروستات به خارج از آن گسترش یابد ممکن است درمان امکان پذیر نباشد . با این وجود به وسیله هورمون درمانی می توان پیشرفت بیماری را تا حد قابل توجهی کند نمود . در این روش ، مهار کننده هورمون تستوسترون داده می شود تا اثرات هورمون بر روی سرطان سرکوب شود . در بعضی افراد ، بخش هایی از هر دو بيضه ممكن است برداشته شود تا تولید تستوسترون متوقف شود .
اختلالات هورمونی در مردان
مهمترین هورمون جنسی در مردان تستوسترون است که روی ساخت اسپرم ، باروری و میل جنسی اثر می گذارد . هورمون های جنسی در مردان همچنین باعث ایجاد صفات ثانویه جنسی در هنگام بلوغ می شوند . افزایش و کاهش هورمون های جنسی ممکن است به علل مختلف از جمله اختلالات جنسی ، بیماری های طولانی ، تومورها با شیوه زندگی ایجاد شود .
هورمونهای جنسی مردانه با آندروژنها عمدتا در بیضه و مقداری هم توسط غده فوق کلیوی ساخته می شوند . ساخت این هورمون ها توسط هورمون های هیپوفیز کنترل می شود که هیپوفیز هم در کنترل هیپوتالاموس می باشد. تغییراتی که در بلوغ رخ می دهد توسط هورمون های جنسی کنترل می گردد .
فرایند طبیعی بلوغ و تکامل جنسی طی چندین سال صورت می گیرد که به آن بلوغ می گویند . در پسرها بلوغ به وسیله کلفت شدن صدا ، رشد موها ، بزرگ شدن اندام تناسلی مشخص می شود . در پسرها بلوغ معمولا بین سنین ۱۰ تا ۱۵ سالگی شروع می شود . اگر بلوغ زودتر آغاز شود آن را بلوغ زودرس و اگر دیرتر آغاز شود آن را بلوغ دیررس می نامند . بلوغ زودرس نادر است و معمولا نشانگر اختلال هورمونی است . بلوغ دیررس شایع تر بوده و با احتمال کمتری نشانگر بیماری زمینه ای است .
علت ایجاد بیماری اختلالات هورمونی در مردان
در پسرها بلوغ توسط هورمون های جنسی که در بیضه و غده فوق کلیوی ساخته می شود ، کنترل می شود که اینها نیز تحت کنترل هیپوفیز و هیپوتالاموس هستند . اختلال در این غده ها ممکن است باعث بلوغ زودرس یا دیررس شود .
بلوغ دیررس ممکن است ارثی یا به علت کاهش ساخت هورمون باشد. به ندرت تومرهای مغزی یا اختلالات کروموزومی مثل سندرم کلاین فلتر می تواند عامل بیماری باشد . برخی از بیماری های مزمن مثل نارسایی کلیه و دیابت نیز می توانند عامل ایجاد بیماری باشند . غذای ناکافی و ورزش زیاد هم می تواند بلوغ را به تأخیر بیاندازد .
چه کاری ممکن است انجام شود؟
بلوغ زودرس یا دیررس باید توسط پزشک بررسی شود. تست خونی باید برای اندازه گیری میزان هورمون ها و کنترل کروموزوم ها ( از نظر غیر طبیعی بودن ) صورت گیرد . عکس رادیوگرافی از مچ دست نیز برای سنجش بلوغ استخوان ها انجام می گیرد. همچنین اسکن اولتراسوند بیضه ها و غده های فوق کلیوی برای یافتن موارد غیر طبیعی ممکن است انجام شود . اگر به تومر هیپوفیز شک داریم ، MIR و اسکن CT مفید خواهدبود.
اگر آزمایش ها یک بیماری زمینه ای را تشخیص دادند باید آن را درمان کرد . برای مثال شاید بتوان بلوغ زودرس را با داروهای مهار کننده هورمون های جنسی بهبود بخشید .
اگر بلوغ دیررس امری معمولی در یک خانواده باشد، ممکن است به درمان نیازی نباشد. در بسیاری از موارد دیگر ، بلوغ را می توان با تزریق هورمون تستوسترون با هورمون تحریک کننده ساخت آن تحریک کرد.
هیپوگنادیسم یا کاهش فعالیت بیضه در مردان
کاهش فعالیت بیضه که هیپوگنادیسم نامیده می شود ، منجر به کاهش تولید تستوسترون و نقص در تولید اسپرم می شود . پسرانی که به بلوغ نرسیده اند ، رشد آهسته ای دارند و رشد جنسی آنها نیز ممکن است با تأخیر صورت گیرد . بیماری هیپو گنادیسم یک بیماری نادر است رشد غیرطبیعی بیضه ها به علت اختلالات کروموزومی ( مثل سندرم کلاین فلتر ) و نیز تولید میزان کم هورمون توسط هیپوفیز به علت تومر ممکن است باعث هیپو گنادیسم شود ، اختلالاتی مانند پیچ خوردگی بیضه و اریون که باعث آسیب به بیضه می شوند نیز می توانند هیپوگنادیسم ایجاد کنند. مصرف الکل ، شیمی درمانی و اشعه درمانی هم می توانند باعث هیپوگنادیسم شوند.
علایم بیماری هیپوگنادیسم
اگر هیپوگنادیسم بعد از بلوغ رخ دهد شاید تنها اثر آن ناباروری باشد ( به دلیل کاهش ساخت اسپرم ) . با این وجود برخی علایم زیر ممکن است دیده شود :
-ناتوانی جنسی
- کاهش اندازه دستگاه تناسلی
- کاهش میل جنسی
-کاهش موهای صورت ، زیر بغل و عانه
-کاهش قدرت عضلانی
اگر هیپوگنادیسم قبل از بلوغ رخ دهد ممکن است باعث تأخیر در شروع بلوغ شود .
چه کاری ممکن است انجام شود ؟
ابتدا پزشک از دستگاه تناسلی و صفات جنسی معاینه فیزیکی به عمل می آورد . تست خونی نیز ممکن است برای ارزیابی میزان تستوسترون و هورمونهای جنسی و اختلالات کروموزمی انجام شود . در صورت وجود عامل زمینه ای ، درمان آن باید صورت گیرد . به عنوان مثال هورمونهای مردانه مصنوعی ممکن است برای درمان ناهنجاری های بیضه مورد استفاده قرار گیرند . اگر کمبود هورمونهای هیپوفیزی علت این اختلال باشد می توان هورمونهای هیپوفیزی را برای بیمار تجویز نمود . تومرهای هیپوفیز را نیز می توان با جراحی برداشت . در پسران هورمون درمانی باعث تحریک بلوغ می گردد . در مردان نیز باعث افزایش میل جنسی ، افزایش قدرت عضلات و توانایی جنسی می گردد . عوارض هورمون درمانی آکنه و بزرگ شدن موقت پستان می باشد.
ژیکوماستی یا بزرگ شدن پستان
در همه مردان مقدار کمی هورمون جنسی زنانه - به نام استروژن تولید می شود . اگر میزان تولید استروژن زیاد باشد، بزرگ شدن پستان رخ می دهد. در اینجا ممکن است یک یا دو پستان گرفتار شود . بیماری در نوزادان پسر شایع بوده و ۵۰ ٪ بزرگسالان را تحت تأثیر قرار می دهد. در هر دو این گروه های سنی بیماری موقتی است.
عامل ایجاد بیماری ژیکوماستی یا بزرگ شدن پستان
ژینکوماستی در نوزادان به علت برخورد جنین با استروژن مادری موجود در رحم ایجاد می گردد . در بزرگسالی مصرف زیاد الكل و چاقی عامل شایع بیماری است. داروهایی که سطوح هورمون های زنانه مثل اسپیرونولاکتون را تحت تأثیر قرار میدهند ، نیز این اثر را دارند .
علایم بیماری ژیکوماستی یا بزرگ شدن پستان
علایم ژینکوماستی ممکن است شامل موارد زیر باشد :
-تورم و حساس شدن یک یا دو پستان
-ترشح از نوک پستان
-وجود توده در زیر نوک پستان که با لمس مشخص می شود.
بعضی مواقع ممکن است یک پستان از پستان دیگر بزرگتر باشد . این علایم باید مورد بررسی قرار گیرند زیرا سرطان پستان نیز همین علایم را دارد .
چه کاری ممکن است انجام شود ؟
نوزادان پسر نیاز به درمان ندارند و ژینکوماستی معمولا طی چند هفته ناپدید می شود . در بزرگسالان بیماری در کمتر از ۱۸ ماه بدون درمان ناپدید می گردد . در افراد پیرتر بیمار از نظر وجود سرطان چک می شود . درمان و آینده آن بستگی به بیماری زمینه ای دارد و اگر بزرگی پستان همچنان پابرجا باشد ، باید با جراحی برداشته شود.
اطلاعات شما با موفقیت ثبت شد